• Okuduklarımdan, seyrettiklerimden aldığım notlar, izlenimler, incelemeler…

Bilgisayar mı yoksa “streamer” mı?

Yüksek çözünürlüklü müzik dosyalarını internetten satın alıp bilgisayarımıza indiriyoruz. Peki müzik dosyalarını çalmak için hangi yolu seçelim? Bilgisayar mı yoksa “streamer” adı verilen ürünler mi? Eğer, “bilgisayar ile uğraşamam, basit bir kullanım istiyorum…” diyorsanız streamer ürünleri uygun. Ama, “bilgisayardan anlarım, kutunun içine ne koyacağımı ben seçmek istiyorum…” diyorsanız o zaman bilgisayarlı çözüme gidebilirsiniz. Burada bütçeyi bir kriter olarak koymadım. Çünkü özelliklerine göre bir “streamer” fiyatı optimize edilmiş bir bilgisayardan daha ucuz veya çok daha pahalı olabilir. Kendi toplandığınız bir bilgisayar ile biraz ekonomi elde etme şansınız var. Öte yanda odyofil seviyesinde hazır toplanmış bilgisayar ürünleri de mevcut (bkz. Baetis Audio, Lampizator DSD Komputer, CAPS V4). Ancak, bunların fiyatları da az değil. Bilgisayar ve streamer yaklaşımlarını karşılaştıralım arzu ederseniz.

Öncelikle bir konuyu netleştireyim. Burada, “bilgisayar” ile her hangi bir dizüstü, masaüstü vb bilgisayarı kastetmiyorum. Bu blogda da bahsettiğim, “ses için optimize edilmiş” bilgisayarları kastediyorum: doğrusal güç kaynaklı, adanmış USB portlu, sessiz, işletim sisteminde ses ile ilgisi olmayan servisler kapatılarak işlemci yükü azaltılmış vs… Çünkü, ancak optimize edilmiş ses bilgisayarları ile üst seviye CD oynatıcı sesine yaklaşabiliyorsunuz (tabi yanında bonus olarak yüksek çözünürlüklü müzik çalabilmek mümkün).

Streamer dediğimiz ürünler de birer bilgisayar aslında. Bazı üreticiler, tasarımlarını Linux işletim sistemi ve hazır bir ana kart etrafında oluştururken, bazıları amaca uygun, optimize edilmiş tasarımlar yapıyorlar. Nedir bu optimizasyonlar? Daha iyi clock, daha iyi güç besleme, ses çıkışı ve ana kartın izolasyonu vb… Bunların bir maliyeti oluyor elbette. Ancak, karşılığında daha organik ve analoğa yakın bir ses bekleyebilirsiniz. Aurender, Auralic Aries, SOtM sMS-1000SQ ve benim tedarik ettiğim exaSound PlayPoint bu sınıfa giriyor. Örnekler arttırılabilir tabi.

Ben daha çok “streamer” kelimesini kullanıyorum ama “renderer”, “network player” hatta “network bridge” gibi isimler de duyabilirsiniz. Sonuçta bu kutunun yaptığı iş, müzik sunucudan gelen ses akışını, ethernet portundan (veya WiFi) alarak USB portu üzerinden DAC’a iletme işlevidir. Yani bir çeşit köprü.

Üç Silahşörler: Streamer uygulamasında DAC haricinde başlıca üç parça gerekiyor. (1) NAS veya müzik sunucu bilgisayar (tamam basit harici bir disk veya USB bellek de olabilir), (2) Streamer ya da teknik adı ile “renderer” (3) Kontrol bilgisayarı (örneğin bir tablet üzerinde çalışan kontrol uygulaması). Bu konuları açıkladığım eski bir yazıma bakmanızı tavsiye ederim.

DAC seçimi: Bir Streamer cihazına yönelirken üzerinde ayrıca bir DAC var mı? yoksa, hangi DAC’lara bağlayabilirim? sorularını önceden yanıtlayabilmelisiniz. Harici DAC cihazları özel sürücüler gerektirebilir. Bu sürücüleri streamer cihazının destekliyor olması gerekli. Streamer tedarikçinize, “hangi DAC(lar) ile kullanabilirim?”, “bir uyumluluk listeniz var mı?” sorularını önceden sormalısınız.

Müzik Dosyaları: Kimi streamer cihazları dahili disk birimleri ile geliyor. Harici olarak USB portuna bağlı bir disk veya ethernet ağındaki UPnP destekleyen bir NAS veya dosya sunucu bilgisayar üzerindeki müzik dosyalarını oynatmak mümkün. NAS üzerideki müzik dosyalarını UPnP ile streamer’a göndermek için çeşitli yazılımlar mevcut. DSD desteği için MinimServer UPnP müzik sunucu yazılımı gerekiyor. Eğer NAS tarafını halledebilirseniz, streıamer cihazın NAS bağlantısı son derece kolay.

Kontrol Uygulaması: Çalacağınız müziği nasıl seçeceksiniz? Bilgisayar söz konusu olunca, gelişmiş bir kullanıcı arayüzü sağlayan bir medya yazılımı seçebilirsiniz. Ben bugün için JRiver Media Center yazılımını kullanıyorum. Bilgisayarı ekran ve klavye ile kullanabilirsiniz. Ama “headless” (yani ekran ve klavye gerektirmeyen) müzik sunucular da mevcut. Örneğin, kendi kullanım modelimde ekran ve klavye olmasızın JRemote ile müzik çalma işlemlerini yürütebiliyorum. Ekran-klavye, bir yazılım güncellemesi, parçaların tag’lenmesi, ayarların değiştirilmesi gibi durumlarda gerekiyor.  Streamer cihazlarında ayrı bir ekran ve klavye yok. Cihazın kendi üzerinde ekran üzerinden bazı kısıtlı işlemler yapabilirsiniz. Ama bir müzik kütüphanesini görüntülemek, parça aramak gibi işlemler için mobil bir uygulama gerekir. Streamer cihazları kontrol uygulaması olarak IOS veya Android tabanlı uygulmalar ile geliyorlar. Bazı üreticiler, alternatif olarak, Windows ve OSX ortamlarından yönetim için client yazılımları da önerebiliyor.

Tidal, Qobuz gibi “streaming” (akış) hizmetleri: Streamer cihazları Tidal vb akış hizmetlerini destekleyebiliyor. Bilgisayarlı bir çözümde bu zaten mümkün. İlgili web sitesine bağlanıp istediğiniz müziği DAC’ınız üzerinden çalmak mümkün.

Wi-Fi? NAS veya müzik sunucumdaki müzik dosyalarını “wireless” olarak gönderebilir miyim? Evet. Ama DSD, DSD-multichannel vb uygulamalarda Wi-Fi bant genişliği yetmediğinden Gigabit Ethernet bağlantı gerekecektir.

Metadata/Tag düzeltme:  Bilgisayarda müzik dosyalarının etiketlerini düzeltmek için çeşitli uygulamalar mevcut. Örneğin, JRiver yazılımının içinde kendi etiket editörü mevcut. Streamer cihazları etiket düzeltme olanağına sahip olmayabilir; etiket düzenlemelerini bir bilgisayar yardımı ile yapmak durumunda kalabilirsiniz.

Burada bazı temel özelliklerden bahsettim. Ancak, her üreticinin farklı yoğurt yiyişi olabilir. Streamer cihazlarını ele alırsak: harici disk var mı? Ne kadar dahili bellek mevcut? Güç kaynağı dahili? harici? doğrusal? pil? anahtarlamalı? DAC bağlantısıda adanmış bir USB portu? Kullanıcı arayüzü/kontrol uygulaması nasıl?… Sorular uzayıp gider.

Yalnız şunu unutmamak gerek. Sonuçta bilgisayar bir çok çeşitli görevi yerine getirmek için üretilmiş, mekanik ve elektromagnetik gürültüsü nispeten yüksek bir cihaz. Müzik için özel tasarlanmış bir bilgisayarda bu gürültüler bir şekilde bertaraf edilmeye çalışılır. Ancak, yeni nesil bir streamer, baştan müzik dinleme amacı ile tasarlandığı için daha avantajlı konumda. Basit bir örnek vereyim. Yüksek çözünürlüklü dosyaları çalabilmek için bilgisayarın ve DAC’ın USB portu ve arada harici bir kablo kullanmak durumundasınız. Bir streamer/DAC cihazında ise, streamer ve DAC bölümleri arasında, USB gibi gürültü kaynağı olabilecek bir arabirim kullanılmadan daha optimum dahili bir bağlantı sözkonusu.

Müzik kaynağı olarak yüksek çözünürlüklü dosyalara geçiş için ilginç zamanlardayız. Umarım bazı seçeneklerin kafanızda biraz daha netleşmesine yardımcı olmuşumdur.

Burada detaylı bir ürün incelemesi de okuyabilirsiniz: exaSound PlayPoint Network Audio Player

Yorum yapın:

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.