Audiophile Optimizer ve Windows Server 2012 R2 Core Mode

Bazen yeni bir yatırım ve/veya sisteminizde bir değişiklik yaparsınız. Bu değişiklik, aldığınız ses kalitesini/müzik dinleme zevkini yeni bir seviyeye yükseltir ve geriye dönmek istemezsiniz. Audiophile Optimizer yazılımı ile Windows Server 2012 R2 Core Mode ile yaptığım denemeler ile müzik dinleme hobimde yeni bir seviyeye geldiğimi düşünüyorum.

Şimdilik, music server ve renderer işlevlerinin tek bilgisayarda toplandığı modeli takip ediyorum. Bu model etrafında, müzik dosyalarını dahili HDD, sadece SDD (işletim sisteminden ayrı) veya tamamen ayrı bir sistemde olduğu varyasyonları da deniyorum. Belki bir sonraki aşama, ses kalitesini daha da yükselteceğini düşündüğüm, HQPlayer yazılımı + NAA yaklaşımı olabilir. Ancak, şu an keşfedecek, denenecek o kadar çok şey var ki. Örneğin, AudiophileOptimizer tarafından sunulan Digital-Filter ve Sound Signature seçenekleri. Bunlardan aşağıda bahsettim.

Giriş

Amaç, müzik bilgisayarının işlemcisi üzerindeki yükü – özellikle müzik çalarken – olabildiğince azaltmak. Bir süredir Windows 7 Ultimate işletim sistemi üzerinde JRiver Media Center yazılımını ve Fidelizer optimizasyon yazılımını kullanarak tatmin edici bulduğum bir ses dinliyorum. Windows 8’e geçmeyi gerektirecek bir motivasyonum da olmamıştı. exaSound web sitesinde belirli bir zamana kadar sadece,

• exaSound G3 Windows ASIO Driver:
  • Windows XP, Windows 7, Windows 8,
  • exaSound, JRiver Media Center volume synchronization plug-in ile entegrasyon (exaSound DAC sesini Windows içinden ayarlayabildiğiniz gibi, YouTube, Spotify gibi uygulamaların sesini de exaSoubd DAC’a yönlendirebiliyorsunuz)
• exaSound OS-X Driver:
  • Core Audio DoP256 (e20 Mk III, e28 ve e22’de DSD256 desteği)
  • e20 Mk III, e28 ve e22’de Mac OS X ASIO üzerinde native DSD256 desteği,

mevcuttu. Daha sonra exaSound tarafından Windows Server 2012 sürücüleri de duyuruldu.

• exaSound N1 ASIO Driver for Windows:
  • Windows XP, Windows 7, Windows 8, Windows Server 2012

Bu duyuru ile birlikte Windows Server 2012 R2 deneme sürümünü (180 gün) hemen bilgisayarıma yükledim. Ses kalitesi bakımından “Windows 7 + exaSound G3 sürücüsü + Fidelizer”  ile optimizasyonsuz “Windows Server 2012 R2 + exaSound N1” arasında, ses kalitesi bakımından çok ufak bir iyileşme gördüm. Belki de iyileşme yerine karakter farklılığı demek daha doğru olur.

Asıl fark, CPU’ya binen yükün çok azalması oldu. Daha önce DSD256 ve çok kanallı DSD dosyalarında bazen yaşadığım ses kesilmeleri ortadan kalktı. Windows 7 İşletim sistemi ve kullandığım Intel Core i5-2405S (2.5GHz) işlemcinin gücü bazen yetersiz kalıyor ve ses verilerini DAC’ın beklediği hızda gönderemiyor, seste ufak kesintiler olabiliyordu – özellikle bir parça çalarken, “memory playback” için tüm parçanın belleğe yüklendiği ilk saniyelerde. Ayrıca, 16bit/44.1kHz çözünürlüğünde bir dosyayı DSD256’ya yukarı örneklediğinizde CPU’nun zayıf kaldığı durumlarda ses kesilmeleri daha da artabiliyor. Kullandığım tek bilgisayarlı model güçlü CPU gerektiriyor. Daha “hafif” bir playback bilgisayarı için iki bilgisayarlı bir modele geçmek gerekli. Windows Server 2012 (bundan sonra WS2012 R2 diyeceğim), Windows 7 veya 8’den daha “hafif” ve kararlı bir işletim sistemi ve CPU’yu daha az zorluyor. İşte WS2012 R2’nin en büyük faydası sistemin daha kararlı ve rahat çalışması oldu.

Gelelim WS 2012 R2’yi Audiophile Optimizer ile kullanınca ne olduğuna. Aşağıda basitçe yazmaya çalıştım. Ancak, konu teknik. İsterseniz DEMOmuz mevcut.

AudiophileOptimizer 1.30

AudiophileOptimizer ürünü (bundan sonra kısaca “AO”) çeşitli “computer audio” forumlarından uzun süredir takip ettiğim ve niyetlendiğim bir ürün idi. Yaklaşık on gün önce, ürün hakkında forumlarda “AudioPhil” lakabı ile yazan arkadaş benimle temas kurdu ve ürünü denemek isteyip istemediğimi sordu. Sevinerek kabul ettim. Bildiğim kadarı ile AudioPhil İsviçreli ve işletim sistemi konusundaki engin bilgisi ve bilgisayardan müzik aşkı sonucunda AudiophileOptimizer yazılımını hazırlamış. Çok hızlı (aslında sunucu için olmayan PC anakartımın sürücüleri biraz uğraştırdı) bir şekilde lisans, yazılımı yükleme ve ayarlama aşamalarını geçtikten sonra “dinleme seanslarına” başladım. Bu süreç içinde AudioPhil e-posta ile çok iyi bir destek verdi (hız ve yanıtların içeriği bakımından).  Audiophile Optimizer, www.highend-audiopc.com adresinden inceleyebilceğiniz ve 119€’a satın alabileceğiniz bir ürün. Beğenmezseniz 14 gün içinde başvurup paranızı geri talep edebiliyorsunuz. Bence verilmiş her “cent”i hak eden bir ürün.

Windows Server 2012 (ve R2) işletim sistemi GUI/Minimal Server/Core olmak üzere çeşitli çalışma modlarına sahip. GUI’den Core’a doğru çeşitli işlevler azaltılarak daha etkin bir sunucu işletim sistemi hedeflenmiş. Her bir modun özelliklerini Google hazretlerinen arayabilirsiniz – ben burada detayına girmiyorum. Ancak, GUI’den Core moduna azaltılan işlevlerin üstüne bir de AO optimizasyonu yapıldığında ses kalitesine önemli kazanımlar oluyor.

AO yazılımını “setup.exe” dosyası yardımı ile yüklüyorsunuz. Sonuç olarak “Audiophile-Core” ve “Service-Tool” olmak üzere iki .exe dosyası yükleniyor. Bu dosyalar yardımı ile optimizasyon ve farklı WS2012 modları arasında (GUI, Minimal Server, Core) geçişler çok kolay hale geliyor. Bir müzik sunucu için gereksiz Windows servisleri, yüzlerce satırlık script – bir o kadar da zaman alıcı – basit bir araç ile kompakt ve kullanımı kolay hale getirilmiş.

Aşağıda, “Audiophile-Core” ve “Service-Tool” ile ilgili bir özet sunuyorum. Ancak detay isterseniz AudiophileOptimizer Setup Guide dokümanını incelemenizi tavsiye ederim. Bu detaylı ama son güncellemeleri içermeyen bir doküman. Satın alma ilişkisine geçtiğinizde daha güncel doküman zip dosyası olarak gönderiliyor.

Audiophile-Core.exe: Bu bilgisayarda optimizasyon yapan asıl yazılım. Sisteminizi adanmış bir “tek müzik bilgisayarı” veya “Control PC” ve “Audio PC” olarak iki bilgisayarlı bir müzik sistemi olarak ayarlıyor. Sistemde kalıcı değişiklikler yaptığı için yüklemeden önce sistem diskinizi klonlamanız tavsiye edilir. Bunun için Paragon, Clone-Zilla veya Acronis gibi yazılımlar mevcut. Veya benim yaptığım gibi sistem diskinizde ayrı bir “partition” açıp işletim sistemi ve AO yazılımını oraya yükleyebilirsiniz. Sonuç olarak bu kurulum sadece müzik dinleme adanmalı. Diğer işleriniz için bilgisayarı diğer bölmedeki işletim sistemi ile açabilirsiniz.

Kurulumu, tavsiye edilen parametrelerle Express, veya detayları bizzat seçmek isterseniz Advanced veya Ultimate modlarda yapabilirsiniz. Kurulum sırasında sunulan seçeneklerden/işlevlerden bazıları şunlar:

• Bir tek PC mi yoksa, “dual-PC” mi?,
• Digital-Filter seçenekleri,
• Sound Signature seçenekleri,
• Registry optimizasyonu,
• High Presicion Event Timer (HPET) disable/enable,
• Structured Exception Handling Overwrite Protection (SEHOP) disbale/enable,
• WASAPI/MMCSS Optimization,
• SCSI-MiniPort Drivers disable/enable,
• USB optimization,
• Drivers & Services disable/enable,
• Plug & Play Service disable/enable,
• Network Related Services disable/enable, (örneğin, Core modunda müzik dosyalarınızı iPad üzerindeki JRemote uygulamasından yönetmek isterseniz açık kalmalı 🙂
• Windows Management Instrumentation (WMI) disable/enable,
• USBPAL Drivers (RigiSystems) disable/enable,
• HDD defragmentation veya SSD TRIM,

Service-Tool.exe: Optimizasyon dışındaki bazı işlevleri yerine getiren dosya.

• Reset Optimization: Örneğin, Windows veya JRiver (ya da ne kullanıyorsanız) yazılım güncellemeleri için, yapılan optimizasyon adımlarını geri almak için (dikkat: “geri almak” sizi AO kullanmadan önceki hale getirmiyor, ona göre),
• GUI, Minimal-Server ve Core mode arasında geçiş yapmak, (eğer önceden optimizasyon yaptıysanız, modlar arasında geçiş için Service-Tool iki kere çalışıtırılıyor: birincisi değişiklikleri geri almak ikincisi mod değiştirmek için. Mod değiştirdikten sonra tekrar Audiophile-Core.exe çalıştırmak lazım),
• Wireless-LAN Support: Ws2012 (ve R2) default olarak Wi-Fi yüklemiyor. Bu işlemi yerine getirmek için,
• Component Store Corruption Repair: Eğer GUI/Minimal-Server/Core mod geçişlerinde sorun yaşarsanız sorunu gidermek için,
• DriverHelper: çeşitli araç sürücülerini yüklemek için,
• Shell Replacement: Core Modunda alışık olduğunuz Windows masaüstü grafik arayüzü gelmiyor. Sisteme arayüz olarak ne yükleyeceğinizi söylüyorsunuz: komut satırı olabilir, JRiver, Foobar, Total Commander gibi yazılımlar olabilir,
• Autologon: Sisteme otomatik giriş yapabilmek için.

Audiophile-Core.exe veya Service-Tool.exe’yi çalıştırdığınızda, yukarıdaki gibi bir ekrandan seçenekleri seçerek optimizasyonu yapıyorsunuz. Bu özellikler AO yazılımının 1.30 sürümüne ait. Yeni sürümler ile değişiklikler olabilir.

Kullanım Modelim

Bilgisayarımın işletim sistemi diskinde 3 ayrı “bölüm” (partition) var. Birinde Windows 7 Ultimate 64bit yüklü. İkinci bölümde Windows Server 2012 R2 yüklü. Üçüncü bölümü ise exaSound Linux sürücüleri çıktığında, Linux yüklemek için saklıyorum. Dolayısı ile bugün sistemi ses kalitesi karşılaştırması için Win7 veya WS2012 olarak açabiliyorum. Yaptığım karşılaştırmalardan sonra Win7 + Fidelizer’a geri dönmeye niyetim yok. WS2012 R2’yi sadece müzik için kullanıyorum ve AO yazılımı ile network dahil birçok özelliğini durdurmuş durumdayım. Daha dünyevi işler için bilgisayarı Win7 ile açıyorum.

Benim kullanım şekli basitçe şöyle:

• bilgisayarı kendi düğmesinden açıyorum,
• yaklaşık 20sn sonra sistem, otomatik olarak girilmiş (logon), exaSound sürücüsü ve JRiver yazılımı yüklenmiş, müzik çalmaya hazır hale geliyor. Bu aşamada bilgisayar ekranına (benim durumumda TV’ye) ihtiyaç yok, ama hangi aşamada olduğumu bilmek için bazen açıyorum. Bunun için basit bir batch dosyası yazdım ve registry’e o dosyayı kullanmasını söyledim. Alternatif olarak ekrandan JRiver yazılım arayüzünü (shell) kullanmak mümkün. Komut menüsünü ve albüm resimlerini görebiliyorsunuz. Ancak, 3Dengine gerektiren “theater mode” gibi işlevler çalışmıyor,
• müzik çalma, kütüphaneye erişim arayüzü olarak iPad veya iPhone üzerinde JRemote yazılımını kullanıyorum – bunu yapabilmek için optimizasyon sırasında “network”ü kapatmayınız 🙂 Daha sonradan, network kapalı olsa bile PC ekranından 3Dengine gerektirmeyen JRiver özelliklerine erişebildiğimi farkettim.
• müzik dinleme seansı bittikten sonra bilgisayarı JRemote üzerinden kapatabiliyorum.

“Digital Filter ve “Sound Signature” ayarları ve dinleme seansı

AO yazılımın güzel özelliklerinden biri çeşitli “Digital-Filter” (A, B, C, D ve X:Windows default) ve “Sound Signature” (1,2,3,4 ve X:Windows default) seçenekleri sunması. İşin daha güzel yanı, herhangi bir parça çalarken (durdurmadan) bu parametreleri değiştirerek size en uyanını seçebiliyorsunuz.  Bunun için:

• Ekranda “task manager” yardımı ile komut modunu açıyorsunuz,
• Audiophile-Core.exe’yi çalıştırıyorsunuz – aslında bu da autologon sonrasında çalışan batch – “Advanced” veya “Ultimate” modunu seçiyorsunuz,
• sırayla Digital-Filter (DF) ve Sound Signature (SS) seçiminizi yaptıktan sonra
• bu aşamada ekrandan çıkmadan, biraz dinleyip “S” ile farklı DF ve SS kombinasyonu seçebilirsiniz,
• “E” seçeneğiyle ekrandan çıkabilirsiniz veya
• “C” ile diğer optimizasyon aşamalarına devam edebilirsiniz.

Önemli bir nokta: Tüm DF ve SS seçenekleri %100 “bit-perfect”. Yani, kaynak müzik verisi hiç bir şekilde değiştirilmiyor. AO optimizasyonu işletim sisteminin derinliklerinde yapılıyor. Bu nedenle, müzik çalarken DF ve SS değişikliği yapabiliyorsunuz. 4 DF ve 4 SS toplam 16 kombinasyon yapıyor. Dual-PC konfigürasyonunda control-PC için 16, audio-PC için 16 kombinasyon mümkün. Toplam kombinasyon sayısını varın siz hesaplayın.

Öncelikle DF ve SS ayarlarının, minik, ilk başta zor anlaşılabilen (en azından benim için) farklar getirdiğini söyleyim. Ancak, farkın nerede olduğunu anladıktan sonra, algıda seçicilik başlıyor ve hep “o ayarı” tercih ediyorsunuz. DF ayarlarının etkisi aşağı yukarı belli. Ancak, ürünün üreticisi AudioPhil tarafından, SS ayarlarının etkisinin sistemden sisteme değişebileceği söyleniyor. Dinleme materyali olarak vokal ağırlıklı caz, viola, cello gibi az sayıda analog entrüman içeren oda orkestrası ve oldukça dinamik kayıt edilmiş bazı Reference Recordings klasik müzik kayıtları kullandım:

• Claire Martin – Too Much In Love To Care [24bit/192kHz FLAC] ve [DSD64 – SACD-R]
• Eiji Oue – Minnesota Orchestra – Respighi – [24bit/176.4kHz PCM]
• Dallas Wind Symphony – Jerry Junkin – Crown Imperial – [24bit/96kHz PCM]
• Antony Lysy – Te Amo Argentina – [DSD256]
• Janaki String Trio – Debut – [DSD256]

Çeşitli DF ve SS kombinasyonlarının etkilerini dinledim ve değişik müzikler ile dinlemeye devam ediyorum. Farklar benim için çok küçük ve anlamak için oldukça yüksek odaklanma gerekiyor. Psikolojik faktörlerden de sıyrılmak gerekiyor. Benim algılamam aşağıdaki gibi oldu:

Sound Signature:

• 1: daha keskin “crisp”
• 2 ve 3: tam olarak etkisini anlamış değilim – dinlemem sürüyor.
• 4: daha tatlı, vokaller biraz önde ama daha geniş bir sahneden geliyor.

Digital-Filter:

• A: katkısız, “doğru” gelen bir ses; vokaller çok az sivri gibi ama kesin bir noktadan geliyor; solid state sesine benzer.
• B ve C: vokaller ağırlıklı ve öne doğru; biraz daha gövdeli bir ses.
• D: Eğer “A” “solid state” ise bu da “lambalı” sesi. Biraz daha sıcak ve yumuşak ve geniş.

Yaklaşık bir hafta süren dinlemelerim sonucu çoğunlukla 1A ve 4A ve bazen de 1D birleşimlerinden hoşlandığıma karar verdim. Ancak yolculuk henüz bitmedi. Denemelere devam ediyorum.

Sonuç

Uzun uzun yazmayacağım ve abartılı odyofil terimleri kullanmayacağım; “WS2012 R2 Core Mode + AudiophileOptimizer” müzikte kesinlikle çok iyi bir ses kalitesi sağlıyor. Bu nedenle rahatlıkla “müzik sistemim bir üst seviyeye çıktı” diyebiliyorum. Bu iyileşmenin başlıca sebebi artan netlik, saydamlık ve gerektiği yerde sessizlik, derinlik.

Audiophile Optimizer’ın çeşitli olumlu yönleri var; PCM, DoP, DSD ve Multichannel DSD dosyalarını destekliyor. WS2012 R2 Core modunda Kernel Streaming; minimal-server ve GUI modunda WASABI; core, minimal-server ve GUI modlarında ASIO sürücüleri destekliyor. Kendi durumunda özel exaSound ASIO sürücüleri ile sorunsuz kullanabiliyorum. JRiver Media Center, JPLAY, HQPlayer, Foobar2000, MQn Player, Spotify, Qobuz, WiMP, Logitech Media Server, Acourate Convolver, dBpoweramp gibi çeşitli yazılımları destekliyor.

Kabul, WS2012 R2 yazılımın fiyatı (Standard Edition: 800$ civarı – yaklaşık 500$ olan Essentials ise, Core modunu sunmuyor) hiç de ucuz değil. Ancak, kendi konfigürasyonumda, aynı bütçe ile benzer bir iyileştirme sağlayacak başka bir modifikasyon (kablo, PCI-USB kartı, doğrusal güç kaynağı, DAC…) düşünemiyorum. OSX ve Linux çözümleri ile herhangi bir karşılaştırma henüz yapmadım – Windows için düşünebildiğim en iyi çözüm şimdilik bu. Windows 7 + Fidelizer çözümü ile karşılaştırınca, WS2012 R2 (Core) + AO çözümünün, ses kalitesi bakımından ve sistem dengesi bakımından açık ara iyi olduğunu düşünüyorum. Dual-PC çözümünü minik bir fark ile daha iyi olabilir – Kernel Streaming yerine exaSound ASIO sürücülerini kullanmak durumunda olduğumdan henüz denemedim. Örneğin, dual-PC konfigürasyonunda kullanılan JPlay yazılımı, müziğin “hibernation” modunda çalınmasına olanak veriyor – derin hipnoz altında sadece müzik çalan bir bilgisayar 🙂 Bu konuyu ileri bir tarihe erteliyorum. Tek bilgisayar çözümü ile bile memnunum ve AudiophileOptimizer ürününü kesinlikle tavsiye ederim.

Bu konularda teknik bilgi için aşağıdaki bağlantılara bakabilirsiniz:

• ComputerAudiophile forum, başlık: ” Who’s used the Audiophile Optimizer for Windows 2012 Server or Windows 8?”  (bu satırı yazarken 1347 post vardı, belki sondan başa doğru okuyabilirsiniz)
• Jplay forumu, başlık “Windows Server 2012 audiophile core edition – official support thread“

Henüz bu yazıyı hazırlıyorken, Microsoft’un WS2012 ile ilgili olarak “Nano Server” üzerinde çalıştığı bilgisini gördüm. Bu, “Core” modundan da hafif, çekirdek niteliğinde, ekransız bir mod.

Yandaki resmin kaynağı: http://www.neowin.net/news/leaked-slides-detail-microsofts-nano-server—the-future-nucleus-of-windows-server

Amaç, müzik bilgisayarını diğer yüklerden olduğunca soyutlamak ya, hadi buyrun bakalım. İleride bu yazının ikinci bir sürümü olabilir…