CD’leri bilgisayar diskine aktarma (CD rip) stratejisi

CD’lerimi bilgisayar hard diskine kopyalarken belirli bir strateji izliyorum.

1. Uygun donanım ve yazılımın seçilmesi:  CD rip işlemin vakit alan bir iş olduğu için bir seferde en iyi şekilde yapmak lazım. Bunun için en uygun donanımı ve yazılımı önceden araştırıp edinmelisiniz.
   • Kullandığınız PC’nin lineer güç kaynağı ile beslenmiş olması, sinyal kirliliği yaratabilecek unsurlardan temizlenmiş olması tavsiye edilir. Ayrıca rip işlemi esnasında PC’yi başka işler ile meşgul etmemek lazım diye düşünüyorum.
   • Rip işleminde kullanacağınız optik sürücünün düşük hata oranına sahip olması gerekir. AccurateRip konulu yazıma bir göz atın lütfen. Bu yazıda optik disklerin tutarlılığı ile ilgili bir bağlantı mevcut.
   • Uygun bir CD ripping yazılımı seçmelisiniz. Ben dBpoweramp kullandım. Daha farklı alternatifleri de araştırabilirsiniz.
2. Dosya Formatı: Kayıpsız (lossless) ve sıkıştırılmamış (uncompressed) bir format olmalı. MP3? Asla! FLAC lossless ve sıkıştırılmış. Bazı kör dinleme testlerinde, sübjektif de olsa, FLAC kayıtların, sıkıştırılmamış Wave (WAV) kadar iyi olmadığını okudum. Dolayısı ile Windows ortamında Wave. Apple ortamında AIFF öneriyorum. ALAC formatı da kayıpsız ama sıkıştırılmış bir format. FLAC ve ALAC, disk alanı sizin için ses kalitesinden önemli ise önerilebilir – ya da “fark o kadar önemli değil, daha az disk yeri kaplasın” diyebilirsiniz.
3. Örnekleme Hızı: Daha yüksek örnekleme hızı kullanmak iyi sonuç veriyor. Ancak, bunun hard disk alanı gibi bir maliyeti var. Bu nedenle CD’leri 44kHz/16bit olarak özgün hallerine sadık olarak diske atmayı tercih ediyorum. Yukarı örnekleme (up sampling) işlemini playback aşamasında uyguluyorum. HDCD’ler 20 bit olarak kodlanmış. HDCD’lerin potansiyelinden faydalanabilmek için 16 bit yerine 24 bit olarak rip edebilirsiniz. Bu yazıda bahsettim.
4. Yazılım: CD’yi hard diske aktarmak için bir çok bilgisayar programı mevcut. Ben çeşitli incelemelerimde dBPoweramp yazılımının iyi seçim olduğuna inandım ve kullanıyorum. Bu yazılımı nasıl kullandığımı ayrı bir başlık altında yazdım.
5. Aktarılacak CD’in yüzeyi temiz olmalı: Önce CD’yi gözle kontrol edip, sonra çiziğe sebep olmayacak bir bez ile temizlenmeli. “Artık Yuh” diyebilirsiniz ama bir kaç CD’deki hafif çiziği araba boyası pasta-cilası ile giderdiğim oldu. Pasta cila işini şaka olarak alın; nispeten derin bir çiziği halledebilir. Ama zaten kendisi mikro çiziklere sebep oluyor. Her çeşit toz zerresi ve çizik, hard diske aktarma esnasında hatalara sebep oluyor.
6. Bilgisayar CD/DVD sürücüsünün lensi ve çekmecesi temiz olmalı: Hem sürücü çekmecesi, hem de optik aksam temiz olmalı. Bunun için bir CD optik lensi temizlik diski kullanıyorum.
7. CD’nin içindeki kitapçığı da tarayarak diske atabilirsiniz: Ben CD’nin ön yüz görselini JPEG formatında tarıyorum. Çünkü, kullandığım Media Player yazılımı bu görseli kullanıyor. Yazılım, görseli internetteki bazı veri tabanlarından bulabilse de çözünürlük her zaman iyi olmadığı için ben kendi taradığım görseli tercih ediyorum. Bazı CD’lerin içinde detaylı bilgi içeren bir kitapçık bulunuyor. Bu kitapçığın tüm sayfalarını bir PDF dosyası olarak tarayabilirsiniz. Eğer çok sayıda CD için bu işleri yapmak niyetindeyseniz size kolaylıklar diliyorum.
8. Mutlaka yedekleyin! Bir hard diski günlük olarak kullanırken mutlaka ikinci bir diske düzenli olarak yedeğini alın. Bu ikinci disk mutlaka güvenli bir yerde saklanmalı. Benim yedekten anladığım RAID1 olarak ayarlanmış sürekli çalışan bir disk ikilisi değil. Periyodik olarak (örneğin haftada bir) yedeklenip güvenli bir yerde saklanan diskten bahsediyorum. Bazı yurt dışı forumlarda çeşitli felaket senaryolarını düşünerek yedek disklerini arkadaşının evinde tutanları bile okudum! Ne kadar hassas olunacağını siz bilirsiniz.
9. Orjinal CD’yi yedek olarak tutun: Sonuçta referans kaynağınız CD ve onu bir köşede tutmakta fayda var. Bir gün daha iyi bir yazılım, optik sürücü veya lineer güç kaynaklı bir PC ile rip etmek isteyebilirsiniz. Örneğin, HDCD’leri 16 yerine 24 bit ile rip edebileceğimi daha sonra farkederek rip işlemini tekrarladım. Burada bahsettim.
10. Tag bilgilerini düzenleyin: CD’yi hard diske yazmadan önce “tag” bilgilerini gözden geçirip, gerekiyorsa düzeltmekte fayda var. Çünkü bu tag bilgileri, media player olarak kullanacağınız yazılım tarafından kütüphane oluşturulurken kullanılıyor. Tag bilgileri internette çeşitli veri tabanlarında çekiliyor. Örneğin, aynı müzik grubunun isminin başında kimi yerde “the” konulmuş veya konulmamış oluyor ya da “and” yerine “&” kullanılabiliyor. Bu durum dosyaların hard disk üzerinde farklı bir dosyaya gitmesine sebep olabiliyor.

Bu konuda önemli olduğunu düşündüğüm iki ayrı referansı paylaşmak isterim. Çok detaylı.

Computer Audiophile CD Ripping Strategy and Methodology.

The Absolute Sound dergisinde çıkmış “Computer Music Audio Quality”başlıklı çok detaylı bir makale. Aralık 2011, 218’inci sayıda başlıyor ve toplam 4 sayı boyunca devam ediyor.