HQplayer ve Network Audio Adapter (NAA)

Bu yazımda Signalyst firmasının HQPlayer ürününden bahsedeceğim. HQPlayer’i kısa bir süre tek bilgisayarlı konfigürasyonda kullandım. Ancak, aşağıda anlattığım NAA içeren modeli henüz denemedim. Dolayısı ile bu yazıyı kavramları açan bir giriş yazısı olarak alın lütfen.

Signalyst, yüksek kaliteli ses oynatma/dinleme/ölçüm üzerine yazılımlar ve donanımlar üzerinde uzmanlaşmış bir firma. Üst seviye bir medya oynatıcı yazılım olan HQPlayer, Windows, Linux ve OSX işletim sistemlerinde çalışıyor. Çeşitli parametreleri ayarlayabiliyorsunuz: Sayısal Filtre, örnekleme hızı/bit hızı (upsampling) ve dither gibi… Çok kanal (multichannel) desteği de var. Çok kullanıcı dostu bir program olduğunu söyleyemem. Ancak, diğer medya yazılımları arasından, yüksek ses kalitesi ve ayarlanabilir teknik parametreleri ile öne çıkıyor. Fiyatı 119€ ve Signalyst Webshop adresinden indirilebiliyor.

Özelliklerden bazıları (tüm özellikler için buraya):

• Desteklediği ses formatları: CDDA (Audio CD), FLAC, DSDIFF (DFF, non-compressed), DSF, RIFF (WAV, DXD dahil), AIFF
• Yazılım ile yukarı/aşağı örnekleme (16-bit/32 kHz PCM’den, 32-bit/1.536 MHz’e kadar ve DSD512)
• Oversampling: PCM/DSD içeriği 49.152 MHz 1-bit SDM ile örnekleyebilme
• Dithering / noise shaping algoritmaları (Dither, sayısal sistemlerdeki “quantization noise” etkisini gidermek için ilave edilen gürültüdür)
• Oda akustiğinin sayısal olarak düzeltilmesi için gerekli algoritmalara sahip (PCM/DSD için seçenekli “convolution” algoritması) (Acourate, Room EQ Wizard veya DRC gibi yazılımlarla kullanılabilir)
• DSF/DSDIFF dosyalarını “native” olarak çalabilme
• Çok kanal: stereo, 2.1, 3.0, quadrophonic, 3.1, 5.0, 5.1 ve 7.1 kanal
• Çok kanal için hoparlör bazında gecikme ve seviye ayarı (PCM ve SDM (DSD))
• Gürültüyü azaltmak için hafif masaüstü grafik (GUI)
• Örnekleme filtre seçenekleri…

Sunucu ve Network Audio Adapter

HQplayer’ı doğrudan bilgisayarınıza yükleyerek bir medya oynatıcı olarak kullanabilirsiniz. Ancak, daha yüksek ses kalitesi için HQplayer’ın sağladığı değişik bir kullanım modeli var. Bu modelde ses dosyalarının oynatılması iki aşamada gerçekleştiriliyor:

1. Sunucu/HQPlayer: Ses dosyalarını oynatan uygulama ve ilgili donanım. HQPlayer yazılımın yükleneceği bu sunucu bilgisayar güçlü bir bilgisayar olsa iyi olur. Örneğin, eğer yukarı örnekleme yapacaksanız işlemci gücü önem kazanıyor. Müziğinizi bu sunucu üzerinde seçeceksiniz ve oynatacaksınız.
2. Network Audio Adapter (NAA): Ses verisini DAC’a ileten donanım. Aslında NAA, ilk gelen verinin DAC’a ilk olarak gönderiliği (FIFO – First In First Out)) bir tampon ve Ethernetten USB’ye çevirici olarak görev yapıyor. NAA dediğimiz aslında çok basit, minimal bir bilgisayar. Fitlet-i gibi bir mini PC veya CuBox-i gibi bir mini bilgisayar ve hatta SOtM SMS-100 gibi bir “network player” olabilir. Eğer bilgisayar kullanılırsa, NAA ile bir etkileşim olmayacağı için çalışmaya başladıktan sonra klavye, mouse, ekran gerekmiyor. Enerji dışında gereken bağlantılar, sunucudan sayısal ses verisini almak için Ethernet ve DAC’a bağlantı için USB kablosu.

Neden NAA?

Amaç, bilgisayardan USB kablosu ile DAC’a gidebilecek gürültüleri engellemek; DAC’a bağlı cihazı mümkün olduğunca basit tutmak; yani, elektronik, manyetik ve fiziksek gürültüsü tamamıyla azaltılmış bir cihaz. Örneğin bir “UPnP streamer” cihazı, NAS’dan veri okunması, ses veri dosyasının dekodlanması, kullanıcı arabirim işlemleri gibi çok çeşitli işlev yapmak durumundadır. NAA, işlemci aktivitesi bakımından “streamer”dan da basit bir yapıya sahip. Asenkron bir FIFO tampon devresi olarak çalışıyor.

İşlemci aktiviteleri başka bilgisayarda gerçekleştirildiğinden Ethernet ile izole edilmiş. Hatta, optik ethernet izolatörleri kullanılarak iş daha da öteye götürülebilir.

NAA, basit bir doğrusal güç kaynağı ile beslenebilir. Hatta, periyodik şarj işiyle uğraşırsanız basit bir pil paketi ile en fazla güç kaynağı izolasyonunu sağlayabilirsiniz.

Aslında NAA’ya DAC’ınızı ethernete bağlanabilir hale getiren bir kutu olarak da bakabilirsiniz.

Pratik Bilgiler

HQPlayer’ın Windows, OSX ve Linux bilgisayarlar için masaüstü sürümleri mevcut. Eğer Sunucu + NAA modelini tercih ederseniz o zaman “Network Audio Daemon” yazılımı Signalyst web sitesinden yüklenerek NAA üzerinde kurulmalı. Eğer NAA olarak Cubox-i kullanılacak ise bunun için hazır Linux tabanlı bir yazılım da mevcut. “Win32 Disk Imager” gibi bir yazılım bir microSD karta yüklenerek CuBox-i’ye takılmalı. Yalnız bu yazılım web sitesinde açık olarak yer almıyor – üreticiden istenebilir.

Sunucu ve NAA ethernet kablosu ile doğrudan birbirlerine bağlanabilir. Bundan sonrası sunucu tarafında oynatıcı olarak NAA’nın seçilmesinden ibaret. Bu da HQPlayer  tercihleri içinden yapılıyor. Normalde “cross” kablo gerekiyor ama nazı donanımlar otomatik olarak, kablo türünü hissederek bunun üstesinden gelebiliyor.

Eğer kullandığınız DAC özel bir sürücü gerektiriyorsa bu NAA üzerinde olmalı.

Eğer I2S girişli bir DAC’a sahipseniz, o zaman I2S çıkışlı bir NAA da düşünebilirsiniz. Hazırı var mı bilmiyorum ama ARM işlemcili mini bilgisayarlardan I2S sinyali alınabiliyor(muş) – tabi elektronik bilgisi gerekli.

HQPlayer ile NAA’nın konuşabilmesi için iletişim ağında aktif bir DNS sunucu bulunmalı.

HQPlayer kullanımına, özel ASIO sürücüsü olan bir exaSound kullanıcısı olarak baktığımda; exaSound Linux desteği şimdilik olmadığı için Linux tabanlı mini bilgisayar kullanma olanağım bulunmuyor. Son yaptığım denemelerde Windows Server 2012 R2 performansını gördüm ve memnunum. NAA olarak – exaSound ASIO sürücülerini yükleyebilmek için – WS2012 R2 yüklenebilecek minimum bir konfigürasyon düşünebilirim. Böylece, mevcut müzik sunucumu HQPlayer yükleyerek geri planda (disklerin sesinden dolayı baka bir oda da) sunucu olarak kullanmaya devam edebilirim. Merak ettiğim, acaba bu kadar zahmete ve JRiver’ın kullanım kolaylıklarını terk etmeye değer mi?

Signalyst sitesindeki “Quick Start Guide” kısa için buraya.

2014 yılında bir kullanıcı tarafından yazılmış daha detaylı bir “Quick Start Guide” için buraya.