Bir çok kullanıcı, sinyal kalitesi ile ilgili endişelerden dolayı, DAC arkasında, genel amaçlı bilgisayar kullanmak istemiyor. Model-3 ve takip eden Model-4, bu tür kullanımları adresliyor: temel amaç DAC’a genel amaçlı bilgisayar bağlamaktan kaçınmak, sinyal yolunu sadeleştirmek.
Model-1‘de bütün görevler genel amaçlı bir bilgisayar üzerindeydi. Model-2a‘da hard diskleri, Model-2b‘de ise hardiskler ile müzik sunucu görevlerini ikinci bilgisayara veya NAS’a aktardık. Model-3’de birinci bilgisayar görevlerini daha da hafifleterek düşük işlemci güçlü mini bilgisayar kullanımına geçiyoruz. Aslında bu mini bilgisayarlarda kullanılana “işlemci” yerine “yonga üzerinde sistem” (System on a Chip – SoC) demek daha uygun olur. Yani temel işlemci işlevlerinin dışında, grafik, iletişim ağı vb diğer çeşitli işlevler tek bir yongada.
Mini bilgisayara bağlı (USB veya eSATA) disklerden müzik çalabilirsiniz. Ancak bazı uygulamalar, müzik dosyalarını saklamak ve müzik akışı (stream) için arka planda DLNA sunucu olarak başka bilgisayar veya NAS gerektiriyor.
Mini/avuçiçi bilgisayarlar ile çeşitli kullanım modelleri mümkün. Örneğin, Ubuntu gibi bir Linux türevi ve medya oynatma yazılımı olarak XBMC yükleyebilirsiniz. Böylece, mini-bilgisayarın USB veya eSATA portuna bağlı diskteki ses veya video dosyalarını oynatabilirsiniz. Müzik dosyalarını, arkadaki başka bir bilgisayar veya NAS üzerinde saklayabilirsiniz.
Bu modelde Linux işletime hakimiyet önem kazanıyor. 24bit/192kHz ve üstü PCM (örneğin 32/384 DXD) ve DSD (64/128/256) konusunda kısıtlamalar olabilir. Farklı donanım ve yazılım alternatiflerini değerlendirirken dosya desteğine dikkat etmek gerekiyor.
Mini Bilgisayar Alternatifleri
Mini bilgisayar ile, düşük güçlü, Linux veya Android işletim sistemi kullanan “avuçiçi” platformları anlatmak istiyorum. “Mini bilgisayar” olarak bahsettiğim platform alternatiflerini aşağıda listeledim. Bunlar içinden örnek olarak CuBox ürününe biraz daha detaylı bakacağım. Diğerleri de aşağı yukarı aynı mantık ile kullanılabilir.
Bu yazıyı hazırlarken listeye Logitech Squeezebox Touch ürününü de dahil etmiştim. Kullanım modeli benzemekle birlikte sonradan Model-4 içinde incelemeye karar verdim.
CuBox-i
SolidRun Firmasının ürünü CuBox-i, Gigabit Ethernet, USB, HDMI, eSATA, optik gibi portlar ile geliyor. Model alternatiflerini buradan inceleyebilirisiniz.
ComputerAudiophile forumlarında değişik uygulamalar görüyorum. Kullanıcılardan gelen ortak geri bildirim, genel amaçlı bilgisayara göre daha kaliteli ses sağlandığı yönünde. Ancak, dosya formatı desteği kısıtlı olabiliyor ve kullanıcı arayüzü de çok konforlu olmayabiliyor. Aşağıda bazı CuBox-i kullanım örneklerini özetledim.
CuBox-i ve Voyage MPD
Forumlarda gördüğüm üzere, bir kullanıcı, Cubox i4Pro üzerinde Voyage Mubox kullanıyor. Voyage Mubox, Voyage MPD‘nin – bu da bir Voyage Linux türevi – CuBox ve ARM platformlarına uyarlanmış hali.
MPD, Music Player Daemon isminin kısaltılmışı. MPD, ses dosyalarına (Ogg-Vorbis, FLAC, MP3, Wave, ve AIFF) TCP/IP iletişim ağı üzerinden erişimi sağlayan bir sunucu program. MPD ile hedeflenenler: kullanım kolaylığı, müzik dosyalarını en az kaynak ile çalabilmek ve istikrarlı çalışma. Uzaktan MPD kontrolü, iPad için MPad, iPhone için MPoD ve Android cihalar için MPDroid uygulamaları ile yapılabiliyor.
Cubox i4Pro’ya geri dönecek olursak, kendi anahtarlamalı güç kaynağı var. Ancak, harici pil ile besleyerek daha iyi sonuç almak mümkün. Kullanıcılar, pil konusuna özellikle dikkat çekiyorlar. Akım desteği çok önemli; 12000mAh civarı olması lazım. Bir de mobil cihazlar için üretilen akıllı pil birimleri, bağlandıkları cihazın türüne göre akım sınırlaması yapabiliyorlar. Bu akım sınırlamalı akıllı piller, ses uygulamasında iyi sonuç vermiyor, sesi cansızlaştırabiliyor.
Yukarıdaki modelde müzik dosyaları bir USB bellekten veya eSATA porta bağlı harici diskten gelebiliyor.
CuBox-i ve HQPlayer
Bir başka kullanım modeli HQPlayer üreticisi Signalyst firması tarafından geliştirilmiş. HQPlayer, Windows, Linux ve Mac OSX işletim sistemlerinde çalışan bir ses oynatma programı. CDDA (Audio CD), FLAC, DSDIFF, (DFF, sıkıştırılmamış), DSF, RIFF (WAV, DXD) ve AIFF gibi çok çeşitli format destekliyor. Değişik örnekleme filtre seçeneklerinden hoşunuza gideni seçebiliyorsunuz. Aşağı veya veya örnekleme mümkün. Yazılımın fiyatı 119 Euro.
HQPlayer farklı modlarda çalışabiliyor. Masaüstü (desktop) modunda, tek bilgisayarlı bir sistem üzerinde tüm işlevleri gerçekleştirerek sesi doğrudan DAC’a gönderebiliyor. Alternatif olarak işlevler ayrılabiliyor: ana bilgisayar, güç gerektiren görevleri gerçekleştirerek sonucu Ethernet üzerinden DAC’a bağlı CuBox gibi bir avuçiçi bilgisayara gönderiyor.
CuBox üzerinde işletim sistemi olarak Debian Wheezy (Linux) işletim sistemi kurulmuş. İşletim sistemi üzerinde Signalyst web sitesinden sağlanan “armhf” paketini yüklenmesi gerekiyor. Müzik dosyaları bir sunucu bilgisayardan veya NAS’dan geliyor. Sunucuda, HQPlayer yazılımı çalışıyor. Uzaktan kontrol da HQPlayer yazılımı ile yapılıyor.
Signalyst web sitesinden alınan aşağıdaki şekil bu kullanım modelini özetliyor.
HQPlayer, iletişim ağı üzerinde bir müzik sunucu (Windows, Mac OSX, Linux) üzerinde çalışıyor. “Network Audio Player” (NAA), CuBox gibi cihazlar için Signalyst sitesinde kullanılan genel isim. NAA’da uygun bir arabirim üzerinden DAC’a bağlı.
CuBox-i ve Volumio
Volumio, açık kaynaklı, ücretsiz bir Linux yazılımı. Mini bilgisayarların odyofil cihazları olarak kullanımını hedeflemiş. “Bit perfect playback” sağlıyor. Bir web kullanıcı arayüzü ile yönetiliyor. Internet radyo, AirPlay alıcı gibi ilginç özellikleri de var.
Bu yazıyı hazırlarken geçerli olan “Volumio Audiophile Music Player 1.5“, Cubox-i, Hummingboard, UDOO Quad, BeagleBone Black, Cubietruck ve Compulab Utilite platformlarını destekliyor. Bazı özellikleri:
- Odyofil kalitesinde bit perfect çalabilme,
- Spotify çalabilme,
- Uyumlu donanım ile native DSD çalabilme,
- 32bit/384kHz’e kadar örnekleme desteği,
- OhMedia ile UPnP desteği,
- Web kullanıcı arayüzü ile,PC, akıllı telefon ve tablet ile yönetebilme,
- WebRadyo(lar) desteği,
- HDMI, USB, Analog Jack, S/PDIF, I2S (platforma bağlı) üzerinden ses alabilme
Volumio çözümü yüksek çözünürlük desteği ile dikkatimi çekti doğrusu.
NUC
Intel NUC (Next Unit of Computing), yapısı bakımından diğerlerinden ayrılıyor. SoC yaklaşımı yerine, bildiğiniz Intel işlemcilerin (Atom, Celeron, Core-i3/5/7) kullanıldığı, daha küçük, daha az enerji harcayan ve daha ekonomik bir mini PC. Bu bakımdan Model-2b altında da değerlendirilebilirdi.
JRiver Id
JRiver Id, Linux tabanlı bir DLNA renderer. HDMI ve USB çıkışları var. HDMI üzerinden bir Home Theater Amplisine veya USB üzerinden DAC’a bağlayabilirsiniz. Intel Celeron işlemciye sahip (sanırım bir NUC uygulaması). Ekran, klavye bağlamaya gerek yok. Gizmo (Android) veya JRemote (iOS) gibi uygulamalarla mobil cihazlardan yönetebilirsiniz. Tabi geride müzik dosyalarını saklayan ve sunan bir DLNA hizmetine (NAS veya PC) ihtiyaç var. Çok kanal ve DSD, HDMI üzerinden destekleniyor.
Burada, sayısal seste avuçiçi bilgisayar kullanımı ile ilgili bazı alternatifleri sunmuş oldum. Daha, çok sayıda alternatif ve her birinin de fazlasıyla detayları var. Şimdilik burada noktalıyorum.
Yorum yazabilmek için oturum açmalısınız.