Halen kullanmakta olduğum müzik dinleme bilgisayarının tasarımı ile ilgili bir video serisi hazırladım. Umarım meraklıları için yararlı olur. Daha önce blogda “Sayısal Müzik Dosyalarını Dinlemek için Yaklaşımlar” başlıklı bir yazı dizisi olmuştu. Buradaki tasarım model-1, model-2a ve model-2b için uygun.
- 1.video (5:05dk): Giriş ve yüksek çözünürlüklü ses hakkında konuşma.
- 2.video (10:36dk): Müzik dinleme bilgisayarının donanım detayları. Bu video’nun sonunda olası iyileştirme (upgrade) alternatifleri ile ilgili bir görüntü de var.
- 3.video (5:50dk): Pratik kullanım. Konunun ergonomi ve kullanılabilirlik yönünü merak edenler için, sistemi nasıl açıp, müzik seçtiğim, sistemi nasıl kapattığım… kısaca kullanım şekli.
Video bağlantıları aşağıda.
Fatih Bey,
Videolarınızdan çok yararlandım, günün birinde ben de böyle bir sistemin hayalini kuruyorum. Güncel ürünleri çok iyi takip ettiğiniz belli oluyor, fiyatlar konusunda bilgi verebilir misiniz? Teşekkürler
Varol bey ilginiz için teşekkürler. Yaklaşık fiyatlar verebilirim ama güncel fiyatları ilgili üreticilerin web sitelerinden veya on-line perakende mağazalardan kontrol etmenizi tavsiye ederim. Böyle bir tasarım Linear Power Supply ve file server (veya NAS) hariç 1750$ mertebelerini buluyor. Intel Core i7 4790S CPU Amazon.com’da 312$ civarı. i5 4690S seçerseniz -ki o da rahatlıkla kullanılabilir- 225$. Amazon.com’da değişik zamanlarda değişik fiyatlar çıkabiliyor. Streacom FC05WS Alpha kasa Avrupa’daki tedarikçilerden sipariş edilebilir; 240Euro civarında. Gönderi masraflarını da düşünmek lazım. PCIe-USB kartı gönderi dahil 129$.
Anakart (GA-H97N-WIFI) 470TL, 8GB RAM 300TL, harici 19V adaptör 150TL, işletim sistemi için 120GB SSD 350TL, müzik dosyaları için 500GB SSD 1000 TL (tabi bu yetmeyecektir – asıl diskler kasa dışında). Belirttiğim gibi bunlar yaklaşık fiyatlar.
Yakın gelecekte benzer 2 adet kasa daha (Streacom FC05 ve FC08) toplayacağım. Düşünürseniz blogun iletişim bilgilerini kullanarak iletişime geçebilirsiniz. Ürün tedariki konusunda yardımcı olabilirim.
Bloğu ve forumdaki yazılarınızı merakla ve dikkatle takip ediyorum. Videolar için de elinize sağlık.
Yalnız yüklediğiniz 3 video da aynı, sanırım linke eklerken bloğun kafası karışmış. 🙂
Ama ben youtube üzerinden diğerlerini de izledim.
Onur bey merhaba,
Geri bildiriminiz için teşekkürler. PC, dizüstü, iPad gibi farklı platformlardan alt alta 3 farklı video görüyorum. Sadece bazen – network yavaş ise – videoların belirmesi vakit alabiliyor. Sizin tarafta bir sorun olmasın?
Fatih bey ,
verdiğiniz bilgiler için size müteşekkirim
saygılarimla
E.A.Sadaghiani
Fatih bey file server olarak freenas isletim sistemini ve cok guvenilir olan zfs dosya sistemini duydunuz mu? Windows server’da ntfs altinda muzik dosyalariniz zamanla bozulmaya ugrasa dahi(silent corruption, bitrot vs.) İsletim sisteminin bu bozulmadan haberi olmaz ve dolayisiyla duzeltilemez. Hddleri mirror yaparak kullanmak da sizi kurtaramaz. Freenas’taki zfs dosya sistemi ise yazilimsal mirror veya raid yaptiginizda bozulan dosyalari tespit edip kendi kendine duzeltebilir(zfs self-healing). İki diskle zfs mirror yapabilirsiniz ancak disklerden biri arizalandiginda, yerine yenisini takip yeniden olusturmayi bitirene kadar saglam diskinizin de bozulmamasi gerekir. Onun yerine 3way-mirror yapabilirsiniz. Arsivinize yillarinizi harcadiginizi dusunursek bence odenmesi gereken kucuk bir bedel. 4 disk kullanarak raidz2 (2 pariteli, raid6 g ibi) de kullanabilirsiniz. Aynianda herhangi 2 disk bozulmadigi surece sikinti olmaz. Ancak mirror’e kiyasla daha yavas okuma hizi elde edersiniz, gerci sizin durumunuzda sikinti yaratmayacaktir. Yani ozetle: 3 x 4TB ile mirror yapabilirsiniz, sadece 4Tb lik kullanilabilir alaniniz olur. Veya arsivinizin genisleyecegini ongoruyorsaniz 4 x 4TB ile raidz2 yapabilirsiniz, 8TB alaniniz olur. Ben biraz koniya hizli hizli giris yapmis olabilirim, dilerseniz freenas forumlarina bakabilirsiniz. Ben su an konuyla alakali linkler vermeye musait degilim.
Ha bu arada, freenas icin minimum 8gb ecc ram ve buna uygun donanim kullanmak sarttir. Bu durumda sizin emektar bilgisayar kullanilamaz, server parcalarina bakmaniz gerecek. Xeon islemcilerinin ucuzlari isinizi gorur. E3-123x veya 124x falan. Veya daha iyisi e5-1620 v3. Ayrica intel avoton(atom) ve xeon-d SoC lara da bakabilirsiniz.
Sayın Qazwsx, (kullanıcı adı olarak bunu görebiliyorum) çok yerinde geri bildiriminiz için öncelikle teşekkürler.
Bit Rot kavramı ile ilgili olarak ComputerAudiophile.com forumunda bazı yazılar ve Arstechnica‘daki makalenin bir kısmını okumuştum. Orada ZFS dosya sisteminden bahsediyor. Durum biraz korkutucu 🙂 Şimdi daha dikkatli olarak tekrar bu konuyu gözden geçireceğim. Bu konuyla biraz bağlantılı olabilecek bir diğer konu olarak, neden NAS söz konusu olunca WD Red serisi vb kullanmak gerekiyor (veya gerçekten gerekiyor mu?) konusunu da merak ediyordum.
Geri bildiriminiz benim için bir alarm oldu. Konuyu gözden geçireceğim. Blog’da ileride yer vermek istediğim bir konu bu.
Not: evet bizim emektarı değiştirmek gerekiyor. Bu biraz diğer mali önceliklere bağlı. Bakalım…
Teşekkür ederim,
Fatih
Tekrar merhaba Fatih abi, yorumumu tek postta gönderemediğim için buraya kaydettim:
http://justpaste.it/lsx5
Aşağıdaki satırlar “qazwsx” isimli kullanıcıya ait. Önceki yorumda iletmiş olduğu linkten aşağıda ben kopyaladım. Değerli görüşler olduğunu düşünerek paylaşıyorum (Fatih).
Size birkaç hafta önce bu konuyla alakalı mail atacaktım, bir kısmını yazdım hatta o arstechnica makalesini de eklemiştim ancak yazıyı bitiremeyip taslaklara kaydettim. Sonra da unuttum yollamayı :/
Computeraudiophile’deki NAS tartışmalarını bilmiyorum ancak blogdaki CAPS tasarımlarını ve yetersiz açıklamalarını beğenmemiştim. NAS için ısrarla windows önermeleri, OS ve donanım seçimlerini açıklamadan “bize güvenin, biz biliyoruz” tarzında anlatmaları hoşuma gitmemişti. En azından neden linux bazlı nas kullanmadıklarını açıklamaları gerekirdi. (Freebsd bazlı freenas’ın HQplayer veya jRiver tarafından desteklenmemesi onu elemeye yetiyor.)
——–
Neyse.
Aslında WD Red işin olmazsa olmazı değil, çok yaygın kullanılıyor gene de. Bana göre bunun sebepleri: garanti süresinin çoğundan uzun olması, 7/24 çalışacak şekilde “optimize” edilmiş olması, şu ana kadar sorunlu seri üretilmemiş olmaması ve son olarak da iyi reklam. Öte yandan seagate barracuda/desktop serisi ise masaüstü için üretilmesine rağmen o da NAS’larda çok yaygın kullanılıyor, hatta büyük cloud storage firması Backblaze bile uygun fiyatlı olduğu için çoğunlukla onu tercih ediyor.
En çok satın aldıkları harddisklere dikkatinizi çekerim:
https://www.backblaze.com/blog/best-hard-drive/
Ayrıca şurada da sorunlu seagate serisini açıklamışlar: https://www.backblaze.com/blog/3tb-hard-drive-failure/
Konuyla alakalı backblaze’ın görüşü:
https://www.backblaze.com/blog/enterprise-drive-reliability/
http://www.amazon.com/Seagate-Desktop-3-5-Inch-Internal-ST4000DM000/dp/B00B99JU4S
Bu hdd hem backblaze storage pod’larında hem de çeşitli home server forumlarında popüler. Eğer masaüstü hdd’lerini 7/24 kullanmak o kadar sıkıntı olsaydı backblaze gibi bir cloud storage firması kullanmazdı. Demek ki nas hdd’leri şart değil ve fiyat/dayanıklık, fiyat/TB açısından bekleneni tam veremiyor.
Bence, eğer dosya kaybına pek ihtimal vermeyen sağlam bir raid sistemi kurulacaksa (raidz2 veya 3way-mirror) en dayanıklı hddleri almaya lüzum yok, ekstra maaliyetlerini hak etmiyorlar.
Ancak bazı hdd’lerden ise özellikle kaçınılması gerekiyor. Mesela benim bildiğim, WD Green kesinlikle önerilmiyor, green’lerdeki enerji tasarrufu modu NAS’larda sıkıntı yaratıyor. Hdd’nin driver’ını patch’leyerek bazı çözümler üretildiğini duymuştum ama bence yine de kullanmazdım. (zaten patchleme işleminden sonra green olmasının da pek anlamı kalmıyor :D)
freenas forumundan: “If you get Greens, be sure to adjust the idle setting with wdidle or idle3tool or something. The default will kill your drives in a NAS.”
Tabii elinizde önceden alınmış green’ler varsa bu şekilde de kullanabilirsiniz.
Bu arada aklımdayken yazayım, raid yapacaksanız kesinlikle raidz1(raid5 gibi) yapmayın. Raid5(tek parite) yeterince güvenli değil, tek hdd arızasından sonra yenisini takıp tekrar oluşturana kadar büyük bir tehlike altında kalıyorsunuz. raidz1/raid5 düşünmüyorsanız bile aşağıdaki linke bir göz atın bence:
http://www.zdnet.com/article/why-raid-5-stops-working-in-2009/
Bir uyarı daha, freenas(aslında zfs) düzgün çalışabilmek için fazla RAM’e ihtiyaç duyuyor. Genel olarak 1TB için 1GB ecc RAM öneriliyor ve en az 8GB ile başlamak gerekiyor. Bu basit hesaba göre 16TB için 16GB ecc RAM. (ecc RAM’in de şart olduğunu söylemiş miydim?)
——–
İşin müzik dinle(t)me tarafına gelirsek, bana göre en mantıklı çözüm HQplayer server – NAA ikilisi. Eğer HQplayer freenas üzerine kurulabilseydi çok iyi olurdu. Freenas üzerine tüm ağır yükleri yüklerdim. Upsampling yaptırmanın yanında Plex ve rTorrent gibi programları/servisleri de çalıştırırdım. Playback pc olarak da intel NUC’lar uygun olabilirdi. Hem her işletim sistemi kurulabilir hem de kompakt. Ayrıca pasif olarak soğutulabiliyor. Optimize edilmiş windows server ve linux bazlı audiophile OS’ları multiboot olarak kullanabilirdim. İyi de olurdu sanki.
——–
Şimdi ben de yakında NAS kurmayı planlıyorum. Bu bilgilerim tecrübeme değil okuduklarıma dayalıydı. Ben sadece size kısa bir özet ve başlangıç noktası vermek için yazdım.
Şu aşamada benim için kaliteli müzik dinleme işi ikinci planda. Birinci önceliğim kaliteli arşiv oluşturmak ve güvenle korumak. Bu yüzden NAS tarafına çok harcama yapıp, playback tarafı için bekleyeceğim. Kötü bir fikir gibi gözükse de belki bir süre NAS üzerinde müzik dinleyebilirim. Aklımdaki sistemi bir anda kurmama imkan yok, açıkçası iyi arşiv olmadan anlamı da yok.
Benim şu an düşündüğüm iki farklı NAS kurulumu var:
Birincisi e-5 1620 v3 işlemcisi ve uygun anakart ile güçlü bir NAS kurmak.
İkincisi, yeni çıkan xeon D-1520 SoC ile az güçlü ve ucuz bir sistem kurmak.
İkincisinin bana yeterli gelip gelmeyeceğinden emin değilim. Eğer sadece müzik için düşünüyor olsaydım kesinlikle ondan yana olurdum ancak planladığım diğer bütün işler için yetersiz gelebilir. Belki sadece Plex(on-the-fly transcoding yaparken) bile işlemci kullanımını %70’in üstüne çıkarabilir, hiç tecrübem olmadığı için kestiremiyorum. Kısa zamanda araştırıp bir karar vermem gerekiyor.
hdd olarak şu an aklımda olan modeller:
* http://www.amazon.com/Seagate-Desktop-3-5-Inch-Internal-ST4000DM000/dp/B00B99JU4S
http://www.amazon.com/Red-4TB-NAS-Hard-Drive/dp/B00EHBERSE
** http://www.amazon.com/Toshiba-7200rpm-3-5-Inch-Internal-PH3500U-1I72
** http://www.amazon.com/Seagate-Barracuda-ST5000DM000-3-5-Inch-Internal/dp/B00KIVMRWU
Dac olarak almayı düşündüğüm:
iFi Nano iDSD
iyi günler.
Yukarıdaki yorumlar için çok teşekkürler.
HQplayer + NAA benim de çok merak ettiğim ve ileride denemek istediğim bir yol. Kullanıcı arayüzü JRiver kadar konforlu değil. Ama çeşitli filtre ve upsampling seçenekleri sunuyor. Upsampling seçenekleri JRiver’da mümkün. Audiophile Optimizer yazılımı ise sayısal filtre ve sound signature seçenekleri sunuyor.
Müzik disklerini ayrı bir NAS’ta tutmak mümkün. Ancak, NAS + HQplayer server + NAA: üç kutulu bir çözüm oluyor. On the fly upsampling gibi işlemler için HQplayer server bilgisayarda Core i7 gibi güçlü işlemciler öneriliyor. Ama NAA çok ufak bir cihaz olabilir. Neredeyse Ethernet-USB çevirici gibi çalışıyor.
Bu noktada USB katını atlayıp doğrudan Ethernet girişli DAC’lar incelemeye değer.
Ben şimdilik exaSound DAC ASIO sürücüsü nedeni ile Windows Server (veya Win 7/8/10) işletim sistemlerine bağlıyım. Ümit ederim birgün Linux driver çıkarırlarda işletim sistemi lisansı ve optimizasyon maliyetinden kurtulurum 🙂
“Ancak, NAS + HQplayer server + NAA: üç kutulu bir çözüm oluyor. On the fly upsampling gibi işlemler için HQplayer server bilgisayarda Core i7 gibi güçlü işlemciler öneriliyor.”
Aslında ben yukarıda eksik yazmışım. HQPlayer falan Freenas(freebsd) üzerine direkt kurulamıyor ancak freenas’ın virtualbox jail’i içerisine kurulabilir. Virtualbox jail, VMware Workstation gibi çalışıyor ve içine herhangi bir işletim sistemi kurulabiliyor. (Gerçi ben freenas üzerine JRMC veya HQP kuran birini görmedim şimdiye kadar)
Bu sayede upsampling işleri de NAS içinde yapılabilir ancak zannediyorum ki iyi performans için xeon e5 işlemcilere ihtiyaç duyar. benchmark testlerine bakılırsa yeni çıkan xeon D-1540 SoC’lar da çok iyi ama bazı sebeplerden dolayı çok tuzlu, ~$800-900. Ben onun yerine alt modeli olan xeon D-1520’nin çıkmasını bekleyeceğim, yaklaşık 500-600 dolar daha ucuz olacaktır muhtemelen. Upsampling performansı olarak beklentilerim/ihtiyacım düşük olduğundan beni tatmin edeceğini umut ediyorum. Sİzin durumunuzda ise yeni bir NAS yaptıktan sonra emektar bilgisayarınızı sadece HQP server olarak kullanabilirsiniz.
“Ama NAA çok ufak bir cihaz olabilir. Neredeyse Ethernet-USB çevirici gibi çalışıyor.”
NAA olarak hem linux hem windows kurulabilen en ucuz alet sanırım fitlet-b, intel nuc bile “overkill” olacaktır.
“Bu noktada USB katını atlayıp doğrudan Ethernet girişli DAC’lar incelemeye değer.”
İşte o noktada benim hayalimdeki alet, şu başlıktaki Superdad’in üzerinde çalıştığı alet:
http://www.computeraudiophile.com/f22-networking-networked-audio-and-streaming/lan-input-dacs-21722/
Merhaba çok yararlı bilgiler çok teşekkür ederim.