• Okuduklarımdan, seyrettiklerimden aldığım notlar, izlenimler, incelemeler…

Sayısal müzik dosyalarını dinlemek için yaklaşımlar / Model-2: İki bilgisayar veya bilgisayar + NAS

Model-2’yi, “iki bilgisayar” veya “bilgisayar + NAS” olarak nitelememin sebebi, her ikisine de aynı görevleri yükleyecek olmamızdır. Sonuçta NAS da bir bilgisayar. Sadece normal bir bilgisayara göre daha amaca yönelik tasarlanmış ve gereksiz işlevlerden soyutlanmış. İkinci kutu olarak NAS yerine bilgisayar tercih ettiğinizde, CD ripleme, etiketleme, müzik dosyalarını (önceden) yukarı örnekleme, müzik kütüphanesini düzenleme gibi işlemler için bu bilgisayarı kullanabilirsiniz

Model-2’yi de, birinci bilgisayarın ve ikinci bilgisayarın (veya NAS’ın) görev paylaşımı bakımından kendi içinde iki ayrı alternatife ayırıyorum.

Model-2a: İkinci bilgisayar veya NAS sadece depolama birimi

Bu alternatifte NAS’ın (veya ikinci bilgisayarın) streaming, DLNA/UPnP gibi hizmetlerini kullanmıyoruz. Sadece müzik dosyaları için bir depo olarak kullanılıyor.

Birinci bilgisayar, müzik çalma (music renderer) ve müzik sunucu işlevlerinin tümüne bulundurmak durumunda. Bu nedenle, birinci bilgisayar üzerinde JRiver, Amarra, HQplayer gibi yazılımlardan bulunması lazım. Yazılımına göre yukarı örnekleme (upsampling), format çevirme (PCM’den DSD’ye) ve DSP işlevleri de birinci bilgisayarda yapılabilir. Bu nedenle birinci bilgisayarın güçlü bir işlemciye sahip olması gerekiyor. Birinci bilgisayar DAC’a bağlanıyor ve müzik dinleme odanızda bulunuyor. Bu nedenle, tamamen sessiz olarak tasarlanabilir; fansız bir kasa; işletim sistemi SSD üzerinde. Belki müzik dosyaları için ikinci bir SSD konulabilir. Ancak, mekanik diskler (HDD) mutlaka ikinci bilgisayar veya NAS üzerinde.

İkinci bilgisayar veya NAS tamamıyla, iletişim ağına bağlı bir disk kutusu olarak çalışıyor. Üzerinde her hangi bir DLNA/UPnP/Streaming hizmeti çalıştırılmıyor. İkinci bilgisayar (veya NAS) üzerinde bulunan diskleri, birinci bilgisayarda tanımlıyorsunuz, o kadar. Bu donanım, disklerin fiziksel gürültüsünü duymamanız için dinleme odanızın dışında yer almalı.

Model-2a’nın aşağıdaki Model-2b’den farkı, ses dosyalarına ikinci bilgisayarda DLNA/UPnP gibi ilave bir kodlama uygulamadan, en kestirme yoldan birinci bilgisayara gönderilmesidir. Computeraudiophile.com forumunda bazı kullanıcılar bu yaklaşımı ses kalitesi bakımından tercih ettiklerini belirtmişler (bkz. #22). NAS yerine bilgisayar kullanımı ise karışık NAS ayarlarından kaçınmak isterseniz iyi bir yol olabilir.

Model-2b: İkinci bilgisayar veya NAS UPnP sunucu olarak

Bu alternatifte birinci bilgisayar sadece müzik dosyalarını çalmaktan sorumlu (music renderer). Müzik dosyaları DLNA/UPnP protokolü ile ikinci bilgisayardan ya da NAS’dan gönderiliyor.

Birinci bilgisayar sadece gönderilen müzik dosyalarını çalmakla görevli. Bunun için JRiver, Amarra, HQplayer gibi bir medya oynatıcı gerekli.

İkinci bilgisayar, bir müzik sunucu olarak UPnP hizmetleri ile donatılmış olması lazım. Bunun için çeşitli yazılım alternatifler mevcut. Örneğin, ikinci kutu olarak bir NAS seçildiyse Minimserver, Twonky Media Server, Serviio Media Center,   gibi bir yazılım kullanılabilir. NAS yerine bilgisayar seçildiğinde JRiver gibi bir yazılım DLNA müzik sunucu olarak kullanılabilir.

Bu modelde birinci bilgisayarın görevlerini azaltarak işlemci gücünü de düşük tutabilirsiniz. Ama, yukarı örnekleme, DSD encoding gibi işlemlerin güç gerektirdiğini unutmayın. Computeraudiophile.com sitesinde okuduğum kadarı ile araya fazladan DLNA protokolünün konulmasını, ses kalitesini olumsuz etkileyebileceği için benimsemeyen kullanıcılar var.

Genel Tasarım Önerileri:

  • Birinci bilgisayar fiziksel olarak tamamen gürültüsüz. Streacom, HD-plex, Origen gibi kasa alternatifleri kullanılabilir. Elektronik/manyetik gürültü kaynağı hard diskler, ikinci bilgisayar (veya NAS) üzerinde ve müzik dinleme odasının dışında,
  • Birinci bilgisayar için Model-1‘de bahsettiğimiz her çeşit iyileştirme,
  • Sistemler arası Gigabit Ethernet Switch ve Cat-6 Ethernet Kablo, (aynı iletişim ağı üzerindeki diğer kullanıcıların trafiklerini soyutlamak için. Hub üzerinden bağladığınızda herkes herkesin trafiğini görüyor)
  • İkinci bilgisayar veya NAS’a da lineer güç beslenebilir.
  • İkinci bilgisayarda her hangi bir kullanıcı arayüzüne (desktop, GUI…) hatta ekran veya klavyeye ihtiyaç yok. Tabi bunun için uzaktan açılıp kapatılabilir bir tasarım olması lazım. Böyle bir tasarım,
  • Müzik seçimi, çalma, durdurma, ilerletme gibi işlevler, birinci bilgisayarda kullanılan yazılımın özelliklerine bağlı olarak IOS veya Android tabanlı mobil cihazlar yardımı ile yapılabilir.

Örnek Tasarım

Model-2 tasarımına güncel bir örnek olarak ComputerAudiophile.com sitesinde sunulan C.A.P.S. v4 tasarımları verilebilir. Geliştirilmeye açık, taslak/rehber niteliğindeki bu tasarımlar ilk yayınlandığında, bazı forum kullanıcıların aklı karıştı. Aslında, C.A.P.S. V4 Pipeline, Model-2’deki birinci bilgisayar; C.A.P.S. V4 Cortes ise ikinci bilgisayar olarak öneriliyor.

Önemli Not

İletişim ağı üzerinde müzik dosyası çalmak için kullanılan, CuBox, Rasberry Pi, Logitec Squeeze Box Touch ve benzeri mini bilgisayar çözümleri, birinci bilgisayar olarak, Model-2a ve Model-2b için uygun değil. Çünkü, müzik çalma dışında, yukarı örnekleme, PCM-DSD çevirimi gibi işlemler yapmak, yüksek işlemci gücü gerekiyor. Mini bilgisayar yaklaşımı, native DSD dosyalarının oynatılmasında da kısıtlama getirebilir. Bunlar, iletişim ağı ile DAC üzerindeki USB/SPDIF gibi portları arasında arabirim görevi görüyor. Müzik çalma ve müzik sunucu işlevleri tamamen ikinci bilgisayara yükleniyor. Mini bilgisayar çözümlerini Model-3’de gözden geçireceğim.

Windows Server 2012 işletim sistemi, Model-1 ve -2’de de kullanılabilir. Hatta Model-2’den bir farklılaşma olarak birinci bilgisayar “Core” modunda (grafik kullanıcı arayüzü kapalı) çalıştırılabilir. Bu durumda ayrı bir kontrol bilgisayarı gerekiyor. Bu kullanım modelini Windows Server 2012’ye özel bir yazıda özetleyeceğim.

Yorum yapın:

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.