• Okuduklarımdan, seyrettiklerimden aldığım notlar, izlenimler, incelemeler…

YouTube, Tidal vb Uygulamaların Sesini DAC’tan dinlemek (1) WDM Sürücü

Örneğin, Windows bilgisayarınızda YouTube’dan çaldığınız müziği, DAC üzerinden müzik sisteminize yönlendirerek daha iyi bir ses kalitesi istiyorsunuz. Bunu nasıl yapacaksınız? YouTube’da 1080p HD çözünürlüklü müzik videoları ve bununla birlikte oldukça kaliteli bir ses ile müzik dinleyebiliyorsunuz. Uygulama YouTube ile sınırlı değil, web tarayıcınızdan erişebileceğiniz TIDAL (özellikle HiFi üyelik), Spotify ve bunun gibi bir çok uygulamanın sesini bilgisayardan DAC’a ve oradan müzik sisteminize aktararak hiç de fena olmayan bir müzik deneyimi yaşayabilirsiniz.

Burada kendi deneyimimi anlatacağım. Windows 10 bilgisayar, JRiver Media Center (23) ve exaSound DAC kullanıyorum. Windows işletim sistemi olmak şartı ile farklı bir medya yazılımı ve farklı DAC ile benzer mantık geçerli olacaktır. Mac bilgisayar ve farklı bir müzik yazılımı (renderer) ya da tablet, telefon ve wireless ortamlar için mantık biraz daha farklı olacaktır. Buna yazının en sonunda kısaca değindim.

İşletim sistemine, sesi bir kaynak programdan alıp bir sürücü ile DAC’ın bağlı olduğu USB portuna nasıl göndereceğini anlatmalısınız.

  1. YouTube gibi internet tarayıcıda çalışan bir program bilgisayarın ses çalma (playback) aygıtını görebilir. Ancak ses çalma aygıtları ile doğrudan DAC’ın bağlı olduğu USB portu arasında bir bağlantı yok.
  2. JRiver Media Center ise, müziği USB portu üzerinden DAC’a yönlendirebiliyor.
  3. Yukarıda eksik olan, bilgisayarın ses çalma aygıtı ile JRiver arasındaki bağlantı. Bu bağlantıyı sağlamak JRiver’ın WDM sanal ses sürücüsü ile mümkün.

Özetle, YouTube (veya Tidal, Spotify, SoundCloud vb…) ile müzik çaldığınızda, ses bilgisayarın ses çalma (playback) aygıtına (ya da kayıttan yürütme aygıtına) gönderilir. Ses çalma aygıtı, JRiver WDM sanal sürücüsü ile sesi JRiver programına gönderir. JRiver sesi sayısal olarak USB portundan DAC’a yönlendirir.

Windows için JRiver Media Center,  20. sürümden itibaren, tüm Windows seslerini Media Center üzerinden yeniden yönlendirmek için kullanılabilecek bir WDM Sürücüsü (sanal ses sürücüsü) içeriyor. Bu sürücü sayesinde, web içeriği (ses, video) JRiver Media Center’ın DSP’sine yönlendirilebiliyor.

WDM sürücüsü aktif olduğunda, sistem sesleri her oynatıldığında (web tarayıcılarından, uygulamalardan, pencerelerin seslerinden veya video oyunlarından) JRiver Media Center sürücüsünde oynayacaktır. Ses, Media Center’ın DSP katmanı yoluyla, Media Center’da bir ses çıkışı olarak seçtiğiniz çıkış aygıtına (USB DAC) yeniden yönlendirir.

Yapılması gerekenler:

  1. JRiver içinden WDM sürücüsünü açmalısınız: Options > General > Features: WDM Driver’ı seçin

2. JRiver’da DAC sürücüsü tanımlanmış olmalı. Options > Audio > Audio Device: DAC sürücüsünü seçin

3. Windows Kayıttan Yürütme Aygıtı olarak “JRiver Media Center” seçin.4. Örneğin YouTube’dan bir video izlendiğinde ses DAC üzerinden gidecektir. Yalnız unutmayın, bu esnada JRiver Media Center açık olmalı, yoksa ses gelmez!

Alternatif Yaklaşım

Yukarıda anlattığım kurguda hoşuma gitmeyen bir durum var. Internet tarayıcı (YouTube) ekran görüntüsü ile DAC’tan gelen ses arasında ufak ama farkedilir bir zaman farkı oluyor. Sadece ses odaklı bir uygulama için sorun yok. Ancak, müzik videosu söz konusuysa tatsız oluyor. JRiver ile bunun da çözümü var: YouTube (ya fa TIDAL, Spotify, ne kullanıyorsanız…) uygulamanızı web tarayıcıdan açmak yerine JRiver içinden açmak:

  1. Web uygulamanızı, JRiver “Video” bölümündeki Connected Media bölümünde tanımlamak (Connected Media üzerine gelerek sağ tuşa tıklayınca gerisi kolay)
  2. Uygulamayı (aşağıdaki örnekte YouTube) JRiver içinden açarken “Play the file inside the player” seçeneğini işaretlemek.

Bunları yapınca ses-video zaman senkronizasyonu sağlanıyor. Bu arada resimdeki menüye dikkat ederseniz, ilgili dosyayı indirerek medya kütüphanesine kayıt etme seçeneği de mevcut. JRiver’ı seviyorum!

Ses-Video Senkronizasyonu

WDM sürücüsü sesi gerçek zamanda yönlendirirken çalışması için bir tampon bellek (buffer) kullanır. Bu da sesin gecikmesine sebep olur. Buffer sesteki çıtırtı, klik, pop gibi illetlerin oluşmaması için faydalı bir şey. Öte yanda ne kadar fazla buffer o kadar fazla gecikme. JRiver’da WDM çalışması için iki önemli buffer mevcut:

  1. Output buffer: Options > Audio > Device Settings, ve
  2. Input buffer: Options > Audio > Advanced > Live Playback Latency

Bunlarla biraz oynamak gerekebilir.

Tema Üzerinde Varyasyonlar

Başlık Joseph Haydn’ın “Variations on a Theme” eseri gibi oldu ama aslında farklı yoğurt yeme şekillerinden kısaca bahsetmek istiyorum.  Yukarıda – ses kaynağı öyle olmasa da – sesi odyofil gereksinimlerine uygun DAC ve güçlendirici üzerinden göndermek isteyeceğiniz varsayımı ile anlattım. Yoksa, web tarayıcıdaki YouTube, TIDAL vb uygulamaları ses sistemine bağlamanın çok çeşitli yolları mevcut. Bazı seçenekler sizi HDMI arabirimine yönlendiriyor ki bu da DAC + Güçlendirici yolundan AV Receiver rotasına yöneltiyor – elinizdeki DAC’ta HDMI giriş olmadığını varsayıyorum. Burada ilk aklıma gelenleri yazıyorum. Örnekler çoğaltılabilir tabi.

  • Bilgisayarı doğrudan bir AV Receiver’ın HDMI girişine bağlamak. Bu durumda AV Receiver içindeki DAC’a ve AV Receiver kalitesi ile sınırlanırsınız.
  • Mac Pro, Mac Air veya iPhone’dan Apple TV’ye göndererek.  Eğer Apple TV 4. nesil ise HDMI portundan AV Receiver’a bağlayabilirsiniz. Eğer 2. veya 3. nesil ise optik portundan harici DAC’a bağlayabilirsiniz. İkinci durumda harici DAC’ınız ve ses siteminizden oldukça iyi bir ses elde etmek mümkün – AV receiver’a göre daha iyi harici DAC ve güçlendici bulunduğu varsayımı ile.
  • Windows PC’den Google Comcast bağlantısı ve HDMI üzerinden AV receiver bağlantısı da mümkün.
  • Ayrıca, OPPO gibi bazı network player ürünlerinin veya Apple TV içindeki menülerde YouTube, TIDAL, Spotify gibi hizmetlerin olduğunu, buradan DAC’a bağlantı yapılabileceğini de unutmayalım.

Kaynak:

https://wiki.jriver.com/index.php/WDM_Driver

 

Yorum yapın:

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.