Klipsch Tape Reissues Vol II – Joe Holland Quartet

Çok beğendiğim bir müzikten bahsetmek istiyorum: Klipsch Tape Reissues Vol II – Joe Holland Quartet.

Müzisyenler: Joe Holland, davul; Fred Rogers, klarnet; Bill Wallace, piyano; Howard Ward, bas.

Caz (enstrumental/vokalsiz) türündeki orjinal kayıt, 19 Haziran 1955 (parça 1-11) ve 10 Mart 1957’de (parça 12-19) Paul W. Klipsch tarafından yapılmış. Bunlar ilk nesil stereophonic kayıtlardan. Orjinal kaydın yapıldığı yıllarda LP’ler monoymuş. Zamanının öncülerinden olan Paul W. Klipsch (1904-2002) kendi kayıtlarını stereo olarak teyplere yapmaya karar vermiş. O zaman mümkün olan en iyi kayıt kalitesini elde etmek için kayıtlar 15 IPS (saniyede inç) hızında yapılmış. Kayıtlar, Stephans C4-0D4 kondenser mikrofon (osilatör devresindeki trafolar bypass edilerek) ve Berlant Series 30 teyp ile kayıt edilmiş ve çoğaltılmış. Bu aşamalarda her hangi bir ton veya kazanç (gain) kontrolü uygulanmamış.

Daha sonra, HDTT’dan Paul Witrak, bu kayıtları yüksek çözünürlüklü sayısal ortama taşımış. Teypler Studer 810 Reel-Reel Teyp, Aria Tape Pre-amp ve KORG MR2000 Digital Studio Recorder üzerinden DSD‘ye çevrilmiş. Weiss Saracon Sample Rate Conversion Programı ile PCM’e çevrilmiş. Aşağıda ilgili cihazların resimlerini paylaşıyorum. Neyin ne olduğunu anlayabilirsiniz. Albümü DSD128, DSD64 veya 24bit/192khz PCM olarak http://www.highdeftapetransfers.com/collections/klipsch-tape-project/products/klipsch-tape-reissues-vol-ii-24bit-192khz-1 adresinden satın alabilirsiniz.

Bazı müzikleri dinlediğinizde farkında olamadan veya olarak ritm tutmaya başlarsınız. Bu da o tür albümlerden.

Şimdi burada analog teype yapılmış 50+ yaşında bir kayıttan bahsediyoruz. Doğal olarak bazı yerlerde teyp “hiss” ve eskime etkileri duyuluyor. Ancak, taş plak kalitesinden de bahsetmiyorum. Son derece saydam, açık ve temiz bir kayıt. Dinlerken, diğer pek çok güncel kayıtta olmayan güzel bir sahne oluşuyor. Enstrümanların yerlerini, kayıt ortamının havasını, derinliği hissedebiliyorsunuz.  Sadece günümüzün son teknoloji odyofil kayıtları ile karşılaştırmayın. Aslında müzik öyle akıcı ki. Bir anda sizi alıp götürüyor. Ondan sonra da zaten kayıt kalitesi vs ile ilginiz kalmıyor. Yaşına rağmen arşivimdeki en değer verdiğim müziklerden biri olduğunu söyleyebilirim.

Albümü benim için özel kılan unsurlardan biri de, demo kaydı olması. Kayıt yapıldığında müzisyenler bunun bir gün satışa sunulacağını bilmiyorlardı. Müzisyenler çok canlı, rahat, zorlama veya stres olmadan çalıyorlar. Normal bir stüdyo kaydında daha sonra düzeltmeler (editing) yapılır, hatalı bölümler çıkartılır. Bu ise baştan sona doğal bir kayıt. Bateristin sandalyesinin gıcırtısını, klarnetin tuşlarının sesini, müzisyenlerin seslerini duyabiliyorsunuz. Müzisyenler stüdyo kaydı yapacağız diye kendilerini kasmamışlar – hijyenik bir kayıt değil. İçlerinden geldiği gibi rahatça çalmışlar. Bazı parçalarda aralarındaki konuşmaları, coşkuyla çıkardıkları sesleri ve hatta bazı hataları duyabilirsiniz. Örneğin “13- There’s a Small Hotel (alternate)”de, bir yerde, istem dışı olarak klarnetten atlı fayton kornasına benzer bir ses çıkıyor. Kayıt ile ilgili detaylı bilgiye buradan erişebilirsiniz. Ayrıca buradan DSD kayıtları hakkında bilgiye erişebilirsiniz.

Ne yazık ki Joe Holland Quartet hakkında bilgiye ulaşamıyorum. Müziğe kendinizi kaptırınca ne kadar yetenekli olduklarını anlıyorsunuz. Parça listesini aşağıda görebilirsiniz.

Örnek bir parçayı buradan dinleyebilirsiniz. YouTube’a sıkıştırılarak kopyalandığı için orjinal kayıt kalitesini duyamayacaksınız. Ancak, müzisyenlerin coşkusunu anlamak hiç de zor değil.

1950’lerde yapılmış bu mükemmel, az bulunur müziği/kaydı, aslına yakın olarak, bilgisayar ve DAC aracılığı ile evimde dinleyebiliyorum. Bu müziği yapanlara ve evimizde dinleyebilmemizi sağlayanlara şükranlarımı sunuyorum.

Daha önce High Definition Tape Transfers (HDTT) sitesinden kısaca bahsetmiştim. Eğer sözkonusu kayıt bazı düzeltmeler (editing) gerektiriyorsa, master işlemi  24bit/352.8kHz (DXD) ile yapıyorlar. Eğer orjinal master teyp temiz ise, düzeltme gerekmiyorsa doğrudan DSD olarak kayıt yapılıyor ve bu özellik ürünün üstünde belirtiliyor. Bu tür HDTT DSD kayıtlarının listesine buradan ulaşabilirsiniz.