Audiophile Optimizer 3.0 ve Windows Server 2019

Müzik sunucu bilgisayarımı ilk topladığım zaman Windows Server 2012 (kısaca WS2012) işletim sistemini “Core” modunda ve Audiophile Optimizer 1.3 (kısaca AO) yazılımını kullanmıştım. Zaman içinde bilgisayarın ana kartını daha basit bir ana karta ve daha düşük bir CPU’ya değiştirmiş, AO 2.2’ye geçmiştim. Şimdi daha köklü bir değişiklik yaparak WS2019 işletim sistemi ve AO 3.0’a geçtim. Bu yazıda bazı izlenimlerimi paylaşıyorum.

Neden?

Tüm bunların sebebi, işletim sisteminin sadece ses için gerekli servislerini açık tutarken, diğer tüm servisleri kapatmak, müzik sunucunun en iyi performans ve ses kalitesi ile çalışmasını sağlamak. AO yazılımı, kullanıcıya, “express, advanced, ultimate” adı altında, servis kapatma seçenekleri sunuyor. Bunun üstüne WS2012 GUI (grafiksel kullanıcı arabirimi) modu yerine Core modunda çalıştırıldığınızda, olabildiğinde optimize edilmiş, minimal bir Windows Server müzik sunucu platformu elde ediyosunuz. Ayrıca, Mac OSX üzerinde JRiver ile yaptığım karşılaştırmada, WS2012’de kalmanın daha iyi olduğunu düşünmüştüm.

Anladığım kadarı ile WS2019, WS2012’ye göre daha “hafif ve hızlı” bir işletim sistemi. Eskiden JRiver – özellikle çok kanal ve DSD dosyaları çalarken – bazen takılıyordu. WS2019 ve AO 3.0 ile JRiver’ın takılmaları net bir şeklide azaldı. Özellikle, anakartı değiştirip daha “basit” bir anakarta ve nispeten güçsüz bir CPU’ya (Intel Core 2500S) geçtiğimde takılmalar artmıştı. Ancak, işletim sistemini WS2012’den WS2019’a güncelleyince bu takılmalar neredeyse tümden geçti.

GUI ve Core modları arasında geçiş

Microsoft WS2016 ve WS2019 ile birlikte, GUI ve Core modu arasında geçiş özelliğini kaldırmış. İşin başında bu iki moddan birini seçerek ona göre kurulum yapmalısınız. Ben GUI modunu seçtim. Bir yerlerde WS2019’un GUI modunda bile WS2012 Core modundan iyi olduğunu okumuştum. Denemelerim sonucu bu iddia konusunda ikna oldum.

WS2012’yi core modunda kullanırken, bir JRiver yazılım güncellemesi geldiğinde – ki oldukça sık aralıklarla olabiliyor – WS2012 GUI moduna dönmek, JRiver yükseltmesini yapmak, tekrar WS2012 Core moduna geri dönmek, tekrar AO ile sistem optimizasyonları yapmak gerekiyordu. Şimdi, WS2019 ile, JRiver sistem güncellemeleri için Core ve GUI modları arasında geçiş yapmaktan kurtuldum. JRiver güncellemesi geldiğinde hemen uygulayabiliyorum. Sadece, JRiver kendini tekrar başlatıyor, o kadar. WS2019 GUI modunun, WS2012 Core modundan daha iyi performans sağlandığı belirtiliyordu (AO web sitesinde) – bunu da açık olarak deneyimlemiş oldum.

AO, Windows 10’a da uygulanabilir. Ben daha hafif bir işletim sistemi olduğu için WS2019’u tercih ettim. Ses performansı bakımında WS, W10’a göre daha iyi. Ancak, söz konusu müzik sunucu bilgisayarını “dual boot” olarak kurdum. Dolayısı ile müzik için WS2019, diğer işler için (film, web tarama vs…) Windows 10 ile açıyorum.

Audiophile Shell

AO 3.0 bazı yeni kolaylıklara sahip. Mevcut “Service Tool” yazılımına ilave olarak “Audiophile Shell” menüsü, komut satırı, aygıt yöneticisi, power shell, dosya yönetimi, disk yönetimi gibi Windows unsurlarına erişimi kolaylaştırmış.

AO 3.0 ile gelen yeni özelliklere (change log) buradan bakılabilir. Ayrıca, fikir edinmek için AO kurulum rehberine de buradan erişilebilir. Ürünü satın aldığınızda dokümanın daha güncel bir sürümü gönderiliyor.

Dinleme testi

Sonuç olarak WS2019 ve Audiophile 3.0 ikilisinin, müzik sunucusunu, daha hızlı ve kararlı kıldığını, sesin biraz daha açıldığını söyleyebilirim. “… her güncellemeden sonra ses biraz daha açıldı diyorsun – nereye kadar?…” diyen de olabilir. İşin aslı, sunucu performansındaki artış net ve kuşku götürmez ve bu benim için tek başına yeterli sebep. Ses ise gerçekten (WS2012 AO2.2 ikilisine göre) biraz daha iyi. “Biraz”ın miktarını veremem ama geri dönmeyi de düşünmeyeceğim kadar iyi diyelim. Sistemin önceki ve yeni halini yanyana getirip A/B testi yapma olanağım yok. İşin içinde psikoakustik unsurlar olabilir ama kendi kulağıma da güvenirim. Bu arada, “dual boot” sistemimde, ihtiyaca göre W10 ve WS2019 arasında geçiş yapıyorum ve ses kalitesi bakımından ikisi arasında önemli bir fark olduğunu rahatlıkla söyleyebilirim. İşletim sistemi farkı bir yana AO da çok iyi bir iş beceriyor. AO 3.0 ile yeni gelen Audiophile Shell de kullanım kolaylığı getirmiş. Kullanıcı yorumları için, Audiophilestyle.com sitesindeki AO 3.0 forumunu ve diğer ilgili forumları incelemnizi tavsiye ederim.

Aşağıdaki müzik oynatıcı (renderer) kombinasyonlarını da karşılaştırdım (bunların hepsi exaSound e22 DAC’a USB ile bağlı):

1. AO 3.0 + WS2019 + JRiver v25 (müzik dosyaları FreeNAS’dan),
2. exaSound PlayPoint (müzik dosyaları PP’ye bağlı bir USB bellekte)
3. exaSound PlayPoint (müzik dosyaları, FreeNAS’dan ama, AO 3.0 + WS2019 + JRiver v25 ile PP’a gönderiliyor)

Salt ses kalitesi olarak bakıldığında, ikinci konfigürasyon en tercih ettiğim oldu. Test parçasını ilk çalışımda, sahne, detay ve dinamizm dikkat çekiyor. Ancak, ikinci konfigürasyonda kontrol uygulaması olarak IOS tabanlı bir UPnP uygulaması (LUMIN) kullandığımdan JRiver’ın sunduğu arayüzün ve kütüphane yönetiminin konforu yok. Sanırım ses kalitesindeki farkı, arada ayrıca bir bilgisayar, NAS, ethernet vb olmaması arttırıyor.

Daha sonra tercih sırası ile üçüncü ve birinci konfigüyasyon geliyor. Bunlar arasındaki farklar çok az ve her ikisi de JRiver’ın konforuna sahipler. Özetle, bir albümü detaylı olarak dinleyeceksem, ikinci konfigürasyonu, eğer kütüphaneden keyfime göre çok sayıda parçalar seçtiğim bir dinleme seansı yapacaksam, birinci veya üçüncü konfigürasyonları tercih ediyorum. TIDAL gibi bir servisi kullanmak için de bu konfigürasyonlar gerekiyor.

AO 3.0’da “network’ü kapatarak” daha iyi ses elde etmek

Audiophilestyle.com forumunda okuduğum kadarı ile insanlar, WS2019 network servislerini de kapatarak daha iyi sonuçlar aldıklarını söylüyorlar. Bu yaklaşım, NAS erişimi, JRiver Remote IOS uygulaması, TIDAL gibi konularda sıkıntı yaratacağı için günlük kullanımda bana pek makul gelmedi – Ancak bir ara farkı görmek için deneyebilirim. Bunun için, PC içinde sadece müzik depolamak için buludurduğum SSD’den faydalanabilirim.

WS2019 deneme süresi

WS2019 deneme süresi 180 gün. Bu süre sonuda yazılımı satın almak gerekiyor. Deneme süresi WS2012’deki gibi uzatılabiliyor mu (onun da bir sınırı var) bilmiyorum. Gerekirse yeniden kurulum yapmaya hazırım – WS2019 + AO 3.0 kurulumu bende sorunsuz ilerledi. Bundan sonra AO üzerinde JPlay denemek iyi bir hedef gibi görünüyor.

Bir yazının daha sonuna gedik. Detaylı bilgi için aşağıda bağlantılar veriyorum.

• https://www.highend-audiopc.com/
• AO 3.0 özellikleri (changelog)
• AO kurulum rehberi (ürün satın alındığında daha günceli gönderilir)
• Audiophilestyle.com Audiophile Optimizer 3.0 Forumu