Elimde çok sayıda çok kanallı kayıt var; SACD, Blu-ray, DVD ve DVDA optik diskler bir yana, birçok rip edilmiş SACD ve DVD-A kayıtları… Optik diskleri OPPO BDP-103 ile dinliyorum. OPPO 103’ün dahili DAC’ı yerine harici DAC’ı kullanıyorum. NAS’da yüklü sayısal çok kanallı dosyaları dinlemek için tercih ettiğim yol, çok kanallı DAC (exaSound e28 DAC – şimdi e38 çıktı) ve çok kanallı bir power amp (Proceed AMP-5) idi.
Proceed AMP-5 kanallarından biri uzun süredir arızalı. Onarım süreci uzayınca, çok kanallı bir AV alıcı almaya karar verdim. Finansal bakımdan en iyi audio özelliklerine sahip ürünü alacak durumda olmadığımdan, fiyat, performans ve özellikler bakımından bir araştırma yaptım ve Sony STR-DN1080 modelinde karar verdim. Seçim kriterlerinden biri de mevcut stereo ve çok kanal DSD dosyalarının “native” olarak – yani PCM’e çevrilmeden – desteklenmesiydi. Eğer bütçeyi biraz zorlasaydım, Yamaha modelleri üzerinde de dururdum. Başlıca sebebi Yamaha’ların diğer AV alıcılara göre daha kaliteli DAC kullanması. Bu yazımın konusu Sony STR-DN1080 ile DSD dosyalarını dinleme deneyimim.
İki güçlendiriciyi şimdilik aynı ön hoparlörlerden dinlemek durumundayım. Ön sağ ve sol hoparlörleri iki ayrı güçlendirici ile paylaşmak için uyguladığım yol, hoparlör kablosunu bir güçlendiriciden söküp diğerine bağlamak. Zahmetli bir yol ve işin keyfini kaçırıyor. Ses kalitesi bakımından en iyi yol olmasa da, ileride bunun için bir kendin-yap (DIY) röle projem var. Gerçekleştirdiğimde web günlüğümden paylaşacağım. Ayrıca, Mark Levinson No.383 üzerinde bu iş için “SSP” (Surround Sound Processor – sıfır kazanç) diye bir yöntem var ama tercih etmiyorum ve burada detaya girerek yazıyı uzatmıyorum.
Pratik olarak, odyofil ses sisteminin yanında bir AV alıcı bulundurmanın bazı faydaları var. Tabi AV alıcı seçerken de limit gökyüzü olabilir – neyse. Bunu ortalamanın üstünde bir üniversal çalıcı ile birlikte kullandığınızda (elimde Oppo BDP-103D mevcut) oldukça iyi bir çok kanal ses/video deneyimi oluşuyor. Örneğin, çok kanallı NetFlix filmlerinin tadına doyum olmuyor. Çok kanal SACD dinleyebiliyorsunuz; Oppo BDP veya UDP modelleri, stereo ve çok kanal SACD çalabiliyor. Oppo menüsünde, NetFlix, TIDAL ve YouTube da mevcut.
Şimdi burada diğer özelliklerin detayına girmeyeceğim. Ama, yerel DSD desteği yanında, 7.2 kanal desteği, 165W güç çıkışı, Dolby Atmos, DTS: X gibi nesne tabanlı ses formatlarını desteklemesi, 2 HDMI çıkışı olması, 4K desteği ve 3D desteği gibi (açıkçası bazılarını şimdilik kullanmayacağım) özellikler ve YouTube’da izlediğim çok sayıda inceleme videosu seçimimde etkili oldu. Özellikle ses kalitesini ve detay seviyesini bu seviyede bir ürün için başarılı buldum. Özetle yaptığım alışverişten memnunum ve ürünü sevdim. Şimdi, DSD departmanına biraz dikkat çekmek istiyorum.
Tabiki bir AV alıcı, ses bakımından bir odyofili tatmin etmeyecektir. Müzik dinlerken, örneğin bir Mark Levinson güçlendirici kadar doğru bir sese sahip değil. Ama çok farklı sınıf cihazlardan bahsediyoruz. Detay bakımından hiç fena olmasa da, enstrümanlarda, vokallerde, alt baslarda bir şeylerin eksik olduğunu hemen farkedebiliyorsunuz. Ancak, film izlediğinizde olay çok tatmin edici hale gelebiliyor.
Gelelim, Sony STR-DN1080 AV alıcının DSD özelliklerine. Yerel (native) DSD desteği, DSD dosyasının özgün haliyle, PCM’e dönüştürülmeden, olduğu gibi oynatılabilmesi demek. Tanım gayet açık. Ürünün özellikleri arasında “Yerel DSD Oynatma” yer alıyor. Peki, “Yerel DSD Oynatma” pratikte ne anlama geliyor? Bu destek, HDMI, USB ve network üzerinden gönderilen stereo/çok-kanal/DSD64/DSD128/DSD256 dosyaları için geçerli mi? Örneğin, JRiver’dan STR-DN1080’e hangi formatları gönderebilirim? NAS’daki dosyaları görebilecek mi? Network üzerinden DLNA ile hangi dosyalar gönderilebilir…? İşte, yazımın konusu bu konuları gözden geçirmek; sınırlamaları anlayabilmek. Ürünlerin özelliklerini okurken, insan yazılanı değil de anlamak istediğini anlayabiliyor. Böyle bir durumda gerçeği ürünü satın aldıktan sonra anlayabiliyorsunuz. Neyse ki, benim durumumda böyle bir tablo yok, ama olasılıkları burada paylaşıyorum.
USB Portu
Ön paneldeki USB portuna takılı bir bellekten, DSD64 ve DSD128 dosyalarını dinleyebiliyorum. DSD256 dosyaları ise desteklenmiyor.
Stereo DSD128 denemesinde Naxos tarafından yapılan “Jazz At The Pawn Shop” 2xHD, “Jason Roebke Quartet – Shimmering” HDTT kaydını ve yine Naxos’dan “Teddy Wilson – St. Louis Blues” 2xHD albüm kayıtlarını kullandım. Bu kayıtlar orjinal masterlarından doğrudan native DSD128’e aktarılmış kayıtlar. Kanallar olması gerektiği gibi doğru çalıştı. Oldukça iyi bir dinleme deneyimi olduğunu düşünüyorum.
Şimdilik elimde sadece 2 adet 5-kanal DSD128 “test” kaydı var; “Josep Colom – Mozart & Chopin – Dialogue – Sonate No. 16 in C Major, K.545” ve “Mahler Symphony No.1″in final bölümü. Bu dosyaları Sony STR-DN1080 ile sadece stereo olarak dinleyebildim; çevre kanallarından ses gelmedi. Aynı dosyaları, exaSound e28 DAC’a yönlendirerek gerçekten çok kanallı kayıtlar olduğunu teyit ettim. Özet olarak USB’den çok kanal DSD128’in desteklenmediğini gördüm.
Elimde çok sayıda stereo ve çok kanal DSD64 kaydı mevcut. Bunlar rip edilmiş SACD kayıtları. Sony STR-DN1080 bunları başarıyla çaldı. Burada, söz konusu DSD64 dosyalarının rip edilmiş SACD ISO dosyaları değil de, parça bazında DSF’e çevrilmiş dosyalar olduğunu hatırlatırım. SACD ISO dosyasını DSF formatında parçalara bölmek için daha önce bahsettiğim ISO2DSD yazılımından faydalandım. SACD’leri OPPO BDP-103 ile nasıl sayısal dosyaya çevirdiğimi de önceden anlatmıştım.
Kullanıcı rehberine göre, WAV (LCPM) dosyaları, en fazla 192kHz/24bit olmak üzere 7.1 kanal dinlenebilir. AIFF (LCPM), FLAC ve ALAC dosyaları ise en fazla 192kHz/24 bit olmak üzere 5.1 kanal olarak dinlenebilir.
Denemelerimi yaparken, iş biraz müzik dinlemeye döndü ve “native DSD” temasından biraz saparak çeşitli formatları da dinledim. Çok kanal kayıtlara örnek olarak, “Stan Getz & Luiz Bonfa” ikilisinin 1963 “Jazz Samba Encore!” albümünün 2014’de çıkan 24bit/192kHz 5-kanal kaydını dinlemek oldukça eğlenceli bir deneyim idi. 1982’de çıkan, “Roxy Music – Avalon”un 2003’de SACD remasteri beni üniversite yıllarıma götürdü. “Sara K – No Cover” albümünden “What’ A Little More Rain” SACD, “Brian Bromberg – Jaco”dan “Teen Town” 24bit/96kHz DVDA kaydı ve “Trondheim Solistene – In Folk Style” DVDA kayıtlarıda zevkle dinlediğim birçok parçadan sadece bazıları.
PCM kapısını biraz zorlayarak, DXD 382kHz bir kayıt denediğimde, hata mesajı almadım ama sesin çok yavaş dönen bir plak gibi olduğunu gördüm. DXD desteklenmiyor.
Yukarıda değindiğim bazı sınırlamalara rağmen Sony STR-DN1080 USB portu en geniş format desteğini sağlayan yol. Tabi bu yaklaşımın – tüm arşive erişim sağlayan – diğerler yöntemler kadar pratik olduğunu söyleyemiyorum.
HDMI Portu
Sony STR-DN1080 el kitabında, HDMI portu üzerinden DSD, LCPM, Dolby Atmos, Dolby Digital, Dolby Dual Mono, DTS: X , DTS HD MA, DTS HD HR, DTS, DTS-ES (Matrix6.1 / Discrete6.1), DTS 96 / 24 çok çeşitli formatın desteklendiği belirtiliyor.
Eğer OPPO BDP-103 gibi bir üniversal oynatıcının HDMI portu ile SONY STR-DN1080’e bağlıysanız, çok kanallı SACD’leri, native DSD formatında (DSD64 veya DSD x1) gayet güzel dinleyebilirsiniz. Aynı şekilde, PCM tarafında da, DVDA ve BluRay ile Hi-Res dosyaları stereo ve çok kanal olarak dinlemek mümkün.
Ancak, bilgisayarın HDMI portu üzerinden DSD aktarmak şimdilik mümkün değil. Önceki bir yazımda da belirttiğim gibi – bilgisayarların HDMI portları, grafik sisteminin bir parçası ve bilgisayar grafik sistemini tasarlayanlar, bu dünyada HDMI portunu “native DSD” için kullanacak akıllılar olabileceğini düşünememişler!
DLNA
Şimdi burası çok önemli:-) Öncelikle bir DLNA sunucu olmalı. DLNA sunucu, bilgisayarda çalışan JRiver gibi bir program olabileceği gibi, NAS üzerinde çalışan bir DLNA sunucu da olabilir. Benim durumunda, FreeNAS üzerinde böyle bir kurulumum yok. Dolayısı ile bir PC’de çalışan JRiver, NAS’daki içeriği görüyor ve DLNA ile ev ağına sunuyor.
Alternatif olarak OPPO BDP-103 menüsündeki “network” seçeneğinden DLNA sunucudaki müzik/video/fotograf dosyalarına erişmek mümkün. Yalnız, liste/metin bazlı – grafiksel olmayan – DLNA arayüzü ile binlerce albüm arasından bir albüm bulmak çok zahmetli. OPPO uzaktan kumandasındaki “Goto” tuşu biraz yardımcı oluyor. Örneğin “Z” harfi ile başlayan bir artist 400’üncü sayfada diyelim; 399 kere “sonraki sayfa” yapmak yerine sayfa numarasını yazarak ilgili sayfaya gidebiliyorsunuz.
Sony STR-DN1080 seçenekleri arasına “DSD Native” mevcut (uzaktan kumanda da bir tuş bile var). DSD Native özelliği açıldığında, “Equalizer”, “Sound Optimizer” ve “Subwoofer Low Pass Filter” gibi PCM ortamında yapılabilen her türlü sinyal işleme devresi doğal olarak devre dışı kalıyor.
Sonuç
Sonuç olarak, stereo ve çok-kanal native DSD içeriğe büyük bir yatırım yapmadan ulaşmak, bunun yanında DSD128 ve PCM 192kHz’e kadar Hi-Res müzik formatları ve ev sineması işini de aradan çıkartmak isterseniz, Sony STR-DN1080 iyi bir alternatif olabilir. Yalnız ses kalitesi bakımından ortalama bir sonuç alacaksınız. İyi bir ampli, dac, network player performansı beklemeyin.
Kaynaklar:
- Sony STR-DN1080 Teknik özellikleri için buraya.
Yorum yazabilmek için oturum açmalısınız.