RME, çok çeşitli ses arabirimleri, dönüştürücüler, mikrofon preampları ve ağ ses çözümleri üreten bir Alman firması. Bu yazıda, “İsviçre Çakısı” gibi bir çok özelliği bir tek kutuda toplayan, profesyonel ve HiFi kullanımına uygun RME ADI-2 Pro FS R Black Edition ürününü inceleyeceğiz.
RME ADI-2 Pro FS R Black Edition ile neler yapılabilir?
RME ADI-2 Pro FS R Black Edition cihazının temel kullanım alanları şunlar:
- 2 kanallı analog sayısal çevirici (ADC)
- 4 kanal sayısal analog çevirici (DAC)
- 2 çıkışlı kulaklık güçlendiricisi
- Analog ön güçlendirici (pre-amp)
- DSD kayıt etme ve dinleme
Yukarıda belirtilen kanal sayılarını ayrı ve tek kanallar olarak dikkate alın (stereo kanal çiftlerinin sayısı olarak değil). Bu işlevleri yerine getirirken bazı özellikler dikkat çekiyor:
- Stereo olarak 32 Bit / 768 kHz sayısal ses desteği (PCM, DXD, DSD)
- AK4493 yongası
- AES / ADAT / SPDIF arayüzler
- USB 2.0 Class uyumlu DAC
- Sayısal ses işleme (DSP): Oda frekans yanıtını düzeltmek için 5-bant Parametrik Eşitleyici (Equalizer), hızlı bass/tiz ayarı, “loudness” ayarı
- Jitter performansını iyileştirmek için Femto Clock (SteadyClock FS)
- Çok işlevli bir uzaktan kumanda
Profesyonel kullanım için hızlı erişilebilen tiz kontrolleri, binaural çapraz besleme işlevi, ayarlanabilir ses yüksekliği filtresi, seçilebilir AD/DA filtreleri, dört ayrık I/O referans seviyesi, otomatik referans seviye ayarı gibi özellikler de mevcut. Bütün bunlar 2.000$ yurtdışı fiyatının içinde.
RME firmasının diğer ADI-2 serisi ürünleri
RME ürün sayfasını inceleyince “ADI-2” adını içeren başka modeller de göreceksiniz. Model numaralarında bulunan “FS”, Femto Clock özelliğinin göstergesi.
RME ADI-2 FS
192kHz 2-kanal Analog-Sayısal/Sayısal-Analog Çevirici. Daha basit bir model. SPDIF, AES ve ADAC girişleri var. DSP, ekran, USB giriş gibi özellikler yok. Line seviyesinde 2 adet analog giriş, aynı anda kullanılabilen “balanced” ve “unbalanced” kulakılık çıkışları mevcut. Sayısal çıkışlar ise ADAT uyumlu optik SPDIF, RCA ve AES/EBU uyumlu koaks SPDIF.
Cihazı, Analog-Sayısal Çevrim işlevini kapatarak bir pre-amp olarak kullanmak da mümkün.
RME ADI-2 DAC FS
ADI-2 FS Pro ürününü Hi-Fi kullanıcılarına göre optimize edilmiş. Sadece DAC olarak kullanılabilir. Analog-sayısal çevrimi içermiyor. Yalnız oda frekans yanıtını düzeltmek için kullanılabilecek DSP (5 bant Parametric Equalizer), renkli ekran ve detaylı ayar menüsü, bir adet yüksek güçlü kulaklık, bir adet çok düşük gürültülü IEM olmak üzere iki adet kullaklık çıkışı ile diğer bir çok DAC’tan ayrılıyor. Uzaktan kumandası da var. Bu günlüğün okuyucuları için daha uygun bir ürün olabileceğini tahmin ediyorum.
ADAT
ADAT, optik kablo üzerinden 8 kanal sayısal ses taşıma ile ilgili bir standart. SPDIF benzeri, ama SPDIF fiber optik kablo üzerinden 2 kanal sayısal ses taşımak için. Bu cihazın çok kanal ile ne işi var derseniz, belirli durumlarda, 192kHz ile sınırlı olarak, 6-kanal kayıt (Analog 1 ve 2, AES, SPDIF) ve 8-kanal oynatma (Analog 1/2/3/4, AES, SPDIF) mümkün.
Kulaklık Çıkışları
Kulaklık çıkışları için “extreme power” tanımlaması kullanmışlar. Yük altında bile çok düşük THD değeri olan küçük bir güçlendirici (power amp) tasarlamışlar. Hem düşük duyarlıklı hem de düşük empedanslı kulaklıkları rahat sürebilmek için. Ve çeşitli koruma önlemleri: akım sınırlama, DC koruma, kısa devre koruma…
Kullaklık çıkışının iki adet olması ilginç. İki farklı kulaklığı karşılaştırmanıza olanak veriyor. Bu iki çıkış birbirinden tamamen bağımsız olarak sürülüyor. İlk çıkış, arka paneldeki analog çıkışlar ile aynı DAC’ı kullanıyor. İkinci kulaklık çıkışı ise kendi DAC’ına sahip. Dolayısı ile RME ADI-2 FS Pro içinde 2 adet DAC yongası kullanılmış. İşin daha da ilginç yönü bu çıkışların herbirinin ayrı eşitleme (equalizer) ayarı var.
5-bant Parametric Equalizer (PEQ)
Equalizer filan odyofil adama ters gelir değil mi? Şimdi unutmayalım bu profesyonel bir cihaz ve okuduğum çeşitli inceleme yazılarında, Hi-Fi kullanım için de, bulunduğu fiyat seviyesindeki bir çok ürüne kafa tuttuğu yazılmış. Odyofil kaygılar bir yana, bu sayede, çeşitli kulaklıkların, hoparlörlerin, dinleme odasının ve hatta kendi kulağınızın (işitme kaybından kaynaklanan) frekans cevabındaki eksikliklerin düzeltilmesi mümkün kılınmış. Bu arada Parametrik Equalizer’ı da hatırlayalım. Her kanalda üç parametre kontrol edilebiliyor: frekans, sinyal şiddeti ve Q parametresi. Q parametresi arttırılan frekansa komşu frekansların ne kadar etkileneceği ile ilgili. Bu işlerin 768kHz ile yapılabilmesi ve ön paneldeki grafik ekrandan kontrol edilebilmesi dikkate değer.
Biraz Nostalji: Bas, Tiz ve Loudness
Aklıma nedense 1980’lerdeki bas, tiz ve hatta loudness ayarları olan güçlendiriciler geldi. RME ADI-2 Pro FS’de, kişisel zevke göre ±6 dB bas/tiz kontrolü mümkün. Daha fazları için PEQ kullanmak gerekiyor. Loudness, ses seviyesi azaltıldıkça kulak duyarlılığının azaldığı frekansların yerini doldurmak için düşünülmüş.
Örnekleme Hızı Çevrimi (SRC – Sampling Rate Conversion)
SRC özelliği 1:7 veya 7:1 oranları arasında hız çevrimi sağlıyor. Örneğin, 192kHz örnekleme hızlı bir sinyal 44,1kHz’e kadar istenilen değere veya 32kHz’lik bir sinyal 192kHz’e kadar istenilen değere çevrilebiliyor. Bu işlem sırasında kaynak “clock” devresi izole ediliyor, Dahili Femto Clock kullanılıyor. Örneğin bir CD kaynağını 44,1kHz’den 192kHz’e örneklerken sinyali jitter abkımından daha temiz hale getirmekten bahsediyoruz.
Crossfeed
Hoparlörlerden geniş bir sahne verebilmek için yapılmış bazı kayıtlar kulaklıklardan dinlenince doğal olmayan bir etki yaratabiliyor. Crossfeed özelliği, “Bauer Binaural” metodunu kullanarak, bu yapay sahne etkisini azaltarak, kulaklık deneyimini daha doğal hale getirmek için tasarlanmış.
DSP ile İlgili Kısıtlamalar
- 352.8 kHz ve üstündeki örnekleme hızlarında o kadar fazla işlemci gücü gerekiyor ki, bas, tiz ve loudness ayarı etkisiz hale getiriliyor.
- AES ve SPDIF standartları 192kHz üstünü desteklemiyor.
- DSD sinyalleri sayısal sinyal işlemeye uygun olmadığından bas, tiz, loudness ayarları devre dışı. Ayrıca, ön panelde grafiksel gösterim için DSD-PCM çeviriminden faydalanılıyor.
Güç Kaynağı
RME ADI-2 Pro FS R, harici anahtarlamalı 12V/2A güç kaynağı ile geliyor. Ayrıca, kutu üzerinde 9,5V-15V arasında harici güç bağlamak için bir DC soketi bulunuyor. Bu DC soketi ile, taşınabilirlik ve şebekeden izolasyon için kullanılabilecek harici batarya birimleri de kullanmak mümkün ve bu seçenek RME tarafından sunuluyor. Hangisini kullanırsanız kullanın cihazın içindeki anahtarlamalı regülatörler ve onları takip eden doğrusal regülatör devreleri temiz bir güç besleme sağlıyor ve güç kaynağı seçimini kritik olmaktan çıkartıyor.
Ekran Örnekleri
ADI-2 Pro FS, AD/DA çevirici, USB ses arayüzü, USB DAC, kulaklık güçlendiricisi, format çeviricisi ve sayısal izleme cihazı işlevleri, 5 giriş kaynağı ve 6 çıkış ile oldukça büyük bir menü yapısına sahip. Burada sadece bazı ekran örnekleri ile kısa kesiyorum.
Bazı Kullanım Modları
ADI-2 Pro FS, yukarıda belirttiğim gibi çok sayıda işleve sahip olduğu ve ayarlama işleri biraz yorucu olabileceğinden, “Auto-Setup” modu aktif olarak geliyor.
Herhangi bir sayısal giriş ve USB bağlantısı algılanmadığı zaman, cihaz analog giriş, analog çıkış “preamp” modunda çalışıyor.
Herhangi bir sayısal sinyal algılandığında cihaz AD/DA moduna geçiyor ve sözkonusu sinyal giriş olarak seçiliyor. Eğer birden fazla sayısal giriş varsa o zaman kullanıcı tarafından bir seçim yapılması gerekli.
Eğer USB sinyal algılanırsa, ADI-2 Pro FS, USB moduna geçiyor. Tüm girişler USB’ye yönlendirilir, tüm çıkışlar USB’den beslenir. USB’nin çevirici moduna göre önceliği vardır. Kurulum’da ünite 2 kanallı veya 6/8 kanallı cihaz olarak yapılandırılabilir.
Bu otomatik modların dışında bir de el ile seçilebilen, AES, ADAT, SPDIF girişlerinin izlenebildiği “Digital Through Monitor” modu da mevcut.
Cihazın bir çok özelliği var. Burada tüm bu detaylara girmek anlamlı değil. Detaylara bakmak isteyenler için RME ADI-2 Pro FS R cihazının 100 sayfalık bir kullanım rehberi mevcut.
Yorum yazabilmek için oturum açmalısınız.