Hayır. Tamam, belirli bir DAC yongasının kendine özgü bir ses imzası vardır ve bu tercih sebebi olabilir. Ama sesin sayısaldan analoga çeviriminde DAC yongası tek parametre değil, dikkate alınması gereken birçok unsur var.
Sayısal ses dosyalarını, bilgisayar veya benzer bir kaynak kullanarak dinlediğinizde, bir sayısal-analog çevirici (DAC – Digital to Analog Converter) kullanmak durumundasınız. Üretici bakış açısıyla, DAC işlevi için çeşitli yöntemler mümkün:
- Bu işe özgü, ESS 9028PRO, Burr-Brown PCM1795, AKM AK4490 (örnekler çoğaltılabilir) gibi bir DAC yongası kullanmak,
- DAC işlevi için programlanmış FPGA yongaları kullanmak: Örneğin, Chord markasının XILINX FPGA kullanması gibi,
- Direnç basamağı kullanmak (R-2R Ladder): MSB ürünlerinde tercih edildiği gibi.
Bu yöntemler arasındaki farklılıklar ayrı bir yazı konusu olabilir. Yazı konumuza dönecek olursak; örneğin ESS 9028PRO yongasını kullanan 5000 Dolarlık ürün ile 300 Dolarlık ürün tabiki aynı sesi vermeyebilir. Peki, sayısaldan analoga çevirimde, DAC yongası dışında hangi etkiler mevcut?
- USB, SPDIF, AES, I2S gibi arabirimlerin varlığı ve kalitesi: Arabirimler, sinyalin ne kadar kısa yoldan, gürültüsüz, bozulmasız ve hangi sayısal formatları destekleyerek iletilebileceğini belirler. Ayrıca, örneğin USB arabirimi, asenkron çalışıyor mu? Bilgisardan gelen saat sinyali yerine kendi zamanlamasını kullanıyor mu? Galvanik izolasyon mevcut mu?
- USB sürücülerinin türü (örneğin bilgisayarın ses altbirimlerini mi kullanıyor, bunları bypass mı ediyor?)
- İyi bir dahili zamanlayıcı (Femto clock) kullanılmış mı? Jitter, zamanlama, sahne oluşumu, bas yanıtının kesinliği bakımından önemli.
- Sayısal filtreler: Biliyorsunuz PCM devrelerinde üst frekans harmoniklerini kesmek için agresif filtreler kullanılıyor. Kesim eğrisinin dikliği bazı faz kaymalarına sebep olabiliyor.
- Kullanılan güç devresinin kalitesi (doğrusal, anahtarlamalı, harici, dahili… Devre içindeki güç regülasyon ve filtreleme aşamaları
- Ses şiddeti kontrolu çözünürlük kaybı yaratıyor mu?
- Kullanılan elektronik komponentlerin kalitesi (direnç, kondansatör, konnektör, vb.)
Yukarıda saydıklarıma ilaveler yapılabilir. Tabi ki öznel beğenileri de hiç bir zaman ihmal etmemeliyiz. Yani, ürünün aslına en sadık sesi vermesi kimi kullanıcı için tercih sebebi olamayabiliyor. Bazı kullanıcılar, bir miktar distorsiyon (ses harmonikleri, karakter) tercih edebiliyor. Bu nedenle transistörlü devrelerin yanında lambalı devreler de tercih ediliyor.
Özetle DAC ürünü seçerken, “…abi bunun içinde xyz DAC çipi var, bu çok iyi…” gibi yüzeysel ve varsayıma dayalı dedikodulara değil, önce bilim ve teknolojiye, sonra kulağınızla duyduğunuz ses kalitesine (hislerinize) ve de cüzdanınıza bakmak gerekiyor.
